WEBVTT 1 00:00:00.040 --> 00:00:04.880 align:middle (STILTE) 2 00:00:05.000 --> 00:00:06.560 align:middle Goedemiddag allemaal. 3 00:00:06.680 --> 00:00:10.960 align:middle Van harte welkom bij de webinar over de PMT-tool. 4 00:00:11.080 --> 00:00:12.200 align:middle Mijn naam is Theo Traas. 5 00:00:12.320 --> 00:00:15.720 align:middle Ik ben afdelingshoofd Duurzaamheid, Drinkwater en Bodem bij het RIVM. 6 00:00:15.840 --> 00:00:17.280 align:middle Ik heet jullie welkom hierbij... 7 00:00:17.400 --> 00:00:21.520 align:middle namens het RIVM, het ministerie van IenW en Rijkswaterstaat... 8 00:00:21.640 --> 00:00:24.440 align:middle De mensen die jullie vandaag mee zullen nemen... 9 00:00:24.560 --> 00:00:28.560 align:middle in de ontwikkeling en de toepassing van de webinar. 10 00:00:29.480 --> 00:00:33.960 align:middle De agenda is als volgt: 'Welkom' zitten we nu middenin. 11 00:00:35.000 --> 00:00:38.160 align:middle Daarna volgt er een introductie door het ministerie van IenW... 12 00:00:38.280 --> 00:00:42.000 align:middle over de werkgroep Aanpak Opkomende Stoffen. 13 00:00:42.120 --> 00:00:45.280 align:middle Daarna gaan we door naar een inhoudelijke toelichting door het RIVM... 14 00:00:45.400 --> 00:00:50.040 align:middle over de achtergronden en de techniek van de PMT-tool. 15 00:00:50.160 --> 00:00:54.360 align:middle Daarna is er een bijdrage van Rijkswaterstaat... 16 00:00:54.480 --> 00:00:57.840 align:middle over het gebruik van de PMT-tool in de praktijk... 17 00:00:57.960 --> 00:01:00.600 align:middle en gaan we daarna aan het einde nog even in... 18 00:01:00.720 --> 00:01:05.320 align:middle op de beantwoording van een aantal voorafgestelde vragen. 19 00:01:05.440 --> 00:01:11.800 align:middle En de vragen die tijdens de hele sessie opkomen, komen we dus later op terug. 20 00:01:11.920 --> 00:01:16.280 align:middle En daarmee sluiten we dan af om een uurtje of drie. 21 00:01:16.400 --> 00:01:20.440 align:middle Ik geef hierbij het woord aan de eerste spreker. 22 00:01:20.560 --> 00:01:22.240 align:middle (STILTE) 23 00:01:22.360 --> 00:01:24.440 align:middle SPREKER 1: Dankjewel, Theo. 24 00:01:24.560 --> 00:01:29.240 align:middle Mijn naam is Erik Verhofstad. Ik werk bij het ministerie van IenW. 25 00:01:29.360 --> 00:01:32.200 align:middle Als het goed is, is de slide over. 26 00:01:33.800 --> 00:01:36.200 align:middle Ik druk even door. 27 00:01:37.560 --> 00:01:40.240 align:middle Ik wil jullie even meenemen in de werkzaamheden... 28 00:01:40.360 --> 00:01:43.800 align:middle van de landelijke werkgroep Aanpak Opkomende Stoffen. 29 00:01:43.920 --> 00:01:46.800 align:middle De landelijke werkgroep is een samenwerkingsverband... 30 00:01:46.920 --> 00:01:50.600 align:middle waarin IenW, Rijkswaterstaat, RIVM... 31 00:01:50.720 --> 00:01:55.960 align:middle waterschappen, provincies en de drinkwatersector samenwerken... 32 00:01:57.400 --> 00:01:59.160 align:middle om erachter te komen: 33 00:01:59.280 --> 00:02:03.120 align:middle als we nieuwe stoffen aantreffen, wat zijn dat eigenlijk voor stoffen? 34 00:02:03.240 --> 00:02:06.120 align:middle Als je een stof aantreft, weet je nog niet of het... 35 00:02:06.240 --> 00:02:08.240 align:middle Je weet nog helemaal niks van de eigenschappen. 36 00:02:08.360 --> 00:02:12.200 align:middle Het zou schadelijke eigenschappen kunnen hebben. Dat hoeft niet per se. 37 00:02:13.320 --> 00:02:16.520 align:middle Het kan zijn dat je een stof aantreft waarbij je op een gegeven moment... 38 00:02:16.640 --> 00:02:18.680 align:middle na nader onderzoek concludeert... 39 00:02:18.800 --> 00:02:22.600 align:middle dat die als zeer schadelijke stof aangemerkt moet worden, of juist niet. 40 00:02:22.720 --> 00:02:24.360 align:middle Maar in beginsel weet je niks. 41 00:02:24.480 --> 00:02:30.320 align:middle Dat is de reden waarom we in de werkgroep Aanpak Opkomende Stoffen... 42 00:02:30.440 --> 00:02:36.040 align:middle werken aan het verbeteren van inzicht in de aanwezigheid van dat soort stoffen... 43 00:02:36.160 --> 00:02:41.160 align:middle en dat we de samenwerking opzoeken om te kijken: hoe tref je die dan aan? 44 00:02:41.280 --> 00:02:44.320 align:middle En kun je van aantreffen in monitoringsgegevens... 45 00:02:44.440 --> 00:02:46.760 align:middle naar 'waar komt het dan vandaan' werken? 46 00:02:46.880 --> 00:02:52.640 align:middle We proberen ook om na te denken over stofgroepen die je tegenkomt. 47 00:02:52.760 --> 00:02:54.280 align:middle ... 48 00:02:54.400 --> 00:02:59.920 align:middle Als je meerdere stoffen in dezelfde stofgroep tegenkomt... 49 00:03:00.040 --> 00:03:03.480 align:middle zou je ook wel kunnen nadenken over een meer strategische aanpak daarin. 50 00:03:03.600 --> 00:03:05.320 align:middle ... 51 00:03:05.440 --> 00:03:10.480 align:middle Dat betekent dat we als werkgroep drie soorten rollen hebben. 52 00:03:10.600 --> 00:03:13.600 align:middle Een stukje strategiebepaling, zoals ik net al aangaf... 53 00:03:13.720 --> 00:03:16.520 align:middle een stukje advisering aan waterbeheer: 54 00:03:16.640 --> 00:03:19.680 align:middle 'we treffen deze groep stoffen aan. Waar komen ze eigenlijk vandaan?' 55 00:03:19.800 --> 00:03:23.520 align:middle Dat soort onderzoeken. En een stukje kennisontwikkeling: 56 00:03:23.640 --> 00:03:27.160 align:middle wat weten we eigenlijk over stoffen, hoe kun je ze herkennen, dat soort werk. 57 00:03:27.280 --> 00:03:30.080 align:middle Er zijn ook een aantal dingen die we niet doen. 58 00:03:30.200 --> 00:03:32.800 align:middle Als je het hebt over immissies van stoffen, denken mensen heel vaak... 59 00:03:32.920 --> 00:03:36.000 align:middle aan het verbeteren van processen op het gebied van vergunningverlening. 60 00:03:36.120 --> 00:03:37.360 align:middle Daarvan hebben we gezegd: 61 00:03:37.480 --> 00:03:42.880 align:middle 'Dat is een apart vakgebied. Wij moeten ons vooral richten op de stoffen.' 62 00:03:43.000 --> 00:03:46.480 align:middle Als je over de verbeteringen op het gebied van vergunningverlening hoort... 63 00:03:46.600 --> 00:03:53.520 align:middle dan hoor je al de Commissie Van Aartsen en alle processen die daarbij spelen. 64 00:03:53.640 --> 00:03:57.320 align:middle We richten ons vooral op de stoffen die we in Nederland aantreffen. 65 00:03:57.440 --> 00:04:01.280 align:middle Dus het kan gebruikt worden in afstemming met andere lidstaten... 66 00:04:01.400 --> 00:04:05.520 align:middle maar dat is niet per se onze scope. 67 00:04:05.640 --> 00:04:09.520 align:middle We proberen er ook voor te zorgen dat we op een structurelere manier... 68 00:04:09.640 --> 00:04:11.600 align:middle naar stoffen kijken. 69 00:04:11.720 --> 00:04:14.960 align:middle Dat betekent ook dat incidenten blijven gebeuren. 70 00:04:15.080 --> 00:04:17.240 align:middle We proberen juist op deze manier... 71 00:04:17.360 --> 00:04:23.440 align:middle een beetje van 'de stof van de dag, week of maand-aanpak' af te komen. 72 00:04:23.560 --> 00:04:27.720 align:middle Het is ook zo dat een heleboel stofgroepen al elders belegd zijn, is al beleid voor... 73 00:04:27.840 --> 00:04:30.480 align:middle wordt al door heel veel mensen heel hard aan gewerkt. 74 00:04:30.600 --> 00:04:32.080 align:middle Daarvan hebben we zoiets: 75 00:04:32.200 --> 00:04:36.160 align:middle die kunnen we wel tegenkomen als ze een PMT-eigenschap hebben... 76 00:04:36.280 --> 00:04:38.120 align:middle maar ze behoren niet per se tot de scope... 77 00:04:38.240 --> 00:04:41.480 align:middle van de werkgroep Aanpak Opkomende Stoffen. 78 00:04:41.600 --> 00:04:43.160 align:middle ... 79 00:04:43.280 --> 00:04:46.640 align:middle Een aantal van de dingen waar we momenteel mee bezig zijn. 80 00:04:47.680 --> 00:04:53.880 align:middle Aan de ene kant stoffen die deels of nog niet goed genoeg in beeld zijn. 81 00:04:54.000 --> 00:04:55.560 align:middle Daar werken we aan. 82 00:04:55.680 --> 00:04:57.720 align:middle Aan de ene kant hebben we dan het spoor... 83 00:04:57.840 --> 00:05:01.000 align:middle voor de persistente, mobiele en toxische stoffen waarvoor we hier nu zijn. 84 00:05:01.120 --> 00:05:03.680 align:middle Maar we werken bijvoorbeeld ook aan een stukje datamining... 85 00:05:03.800 --> 00:05:06.200 align:middle waarin we kijken: wat kun je nou met de data... 86 00:05:06.320 --> 00:05:10.400 align:middle die bij non-target screening vrijkomt, wat kun je daar eigenlijk nog meer mee? 87 00:05:10.520 --> 00:05:12.600 align:middle En een vervolg op de NORMAN 2.0-analyse... 88 00:05:12.720 --> 00:05:18.720 align:middle waarbij we benzotriazool en hexamethylmethoxymelamine... 89 00:05:18.840 --> 00:05:23.120 align:middle sorry, ik heb erop geoefend, waarin we daarnaar kijken. 90 00:05:23.240 --> 00:05:27.480 align:middle We zien ook dat we kennisleemtes hebben van stoffen die we al wel kennen... 91 00:05:27.600 --> 00:05:30.880 align:middle maar waarvan we denken: hier zitten ook nog wel aandachtspunten bij. 92 00:05:31.000 --> 00:05:34.320 align:middle Denk dan bijvoorbeeld aan precursors van PFAS... 93 00:05:34.440 --> 00:05:37.760 align:middle stoffen die naar PFAS-verbindingen toe afbreken. 94 00:05:37.880 --> 00:05:42.040 align:middle Want als je PFAS wil aanpakken en je pakt die niet aan, krijg je ze alsnog. 95 00:05:42.160 --> 00:05:49.720 align:middle Maar ook de samenstelling van RWZI- effluent en wat je daar allemaal in aantreft. 96 00:05:49.840 --> 00:05:53.040 align:middle Dat zijn ook dingen die we doen. 97 00:05:53.160 --> 00:05:57.600 align:middle Dat is het geheel van de werkgroep Aanpak Opkomende Stoffen. 98 00:05:57.720 --> 00:06:00.440 align:middle Op de website hebben we nog meer informatie... 99 00:06:00.560 --> 00:06:02.520 align:middle van andere projecten die we hebben gedaan. 100 00:06:02.640 --> 00:06:05.440 align:middle Maar ik wil het woord nu graag aan Emiel geven... 101 00:06:05.560 --> 00:06:09.840 align:middle die ons mee gaat nemen in de PMT-tool zelf. 102 00:06:11.080 --> 00:06:13.560 align:middle EMIEL: Dankjewel, Erik. -Graag gedaan. 103 00:06:13.680 --> 00:06:19.520 align:middle (STILTE) 104 00:06:19.640 --> 00:06:21.880 align:middle Ja. Mijn naam is Emiel Rorije. 105 00:06:22.000 --> 00:06:29.800 align:middle Ik werk al een aantal jaar als beoordelaar Chemische Risico's bij het RIVM. 106 00:06:29.920 --> 00:06:31.400 align:middle ... 107 00:06:31.520 --> 00:06:38.600 align:middle We zijn de afgelopen jaren al bezig geweest met het nadenken over hoe je... 108 00:06:38.720 --> 00:06:40.200 align:middle ... 109 00:06:40.320 --> 00:06:42.880 align:middle gereedschappen kan creëren... 110 00:06:43.000 --> 00:06:49.320 align:middle om stoffen te selecteren voor een diepergaande risicobeoordeling. 111 00:06:49.440 --> 00:06:54.720 align:middle En een daarvan is die PMT-tool die we nu dus online gezet hebben... 112 00:06:54.840 --> 00:06:58.360 align:middle om openbaar beschikbaar te krijgen. 113 00:06:58.480 --> 00:07:05.000 align:middle Ik zal jullie kort meenemen in wat PMT-stoffen precies zijn... 114 00:07:05.120 --> 00:07:13.320 align:middle waarom we het idee hebben dat die tool een bepaalde vraag beantwoordt... 115 00:07:13.440 --> 00:07:16.720 align:middle en dan vooral hoe we het vormgegeven hebben... 116 00:07:16.840 --> 00:07:20.880 align:middle dat we over zoveel mogelijk stoffen... 117 00:07:21.000 --> 00:07:24.080 align:middle iets kunnen zeggen over hun PMT-eigenschappen. 118 00:07:24.200 --> 00:07:27.800 align:middle Ik geef een voorbeeldje van hoe de tool er dan uitziet. 119 00:07:27.920 --> 00:07:32.160 align:middle En daarna heb ik nog kort wat nuanceringen... 120 00:07:32.280 --> 00:07:34.120 align:middle discussiepunten en toekomstplannen... 121 00:07:34.240 --> 00:07:37.720 align:middle over hoe we verder denken te gaan met deze tool. 122 00:07:37.840 --> 00:07:39.920 align:middle Nee, andere kant op. 123 00:07:41.120 --> 00:07:43.000 align:middle PMT-stoffen. 124 00:07:43.120 --> 00:07:44.800 align:middle Nou... 125 00:07:44.920 --> 00:07:50.160 align:middle Er is al een heel aantal jaren uitgebreide discussie, vooral op Europees niveau... 126 00:07:50.280 --> 00:07:56.000 align:middle over een nieuwe vorm van zorgstoffen... 127 00:07:56.120 --> 00:08:00.880 align:middle stoffen die persistent, heel erg mobiel en toxisch zijn. 128 00:08:01.000 --> 00:08:06.600 align:middle Eigenlijk als een soort verbreding van de zorgcategorie van PBT-stoffen... 129 00:08:06.720 --> 00:08:11.280 align:middle waar we al veel langer op gefocust zijn. 130 00:08:12.680 --> 00:08:18.160 align:middle Onder de chemische wetgeving in Europa, de REACH-wetgeving... 131 00:08:18.280 --> 00:08:20.320 align:middle is er in principe de mogelijkheid... 132 00:08:20.440 --> 00:08:24.080 align:middle om stoffen als een 'zeer zorgwekkende stof', een ZZS-stof... 133 00:08:24.200 --> 00:08:28.040 align:middle of in het Engels 'substance of very high concern', SVHC-stof... 134 00:08:28.160 --> 00:08:33.040 align:middle aan te merken op grond van Equivalent Level of Concern... 135 00:08:33.160 --> 00:08:38.960 align:middle een vergelijkbare zorg als de bestaande categorieën. 136 00:08:39.080 --> 00:08:42.920 align:middle PBT en vPvB is een bestaande categorie. 137 00:08:43.040 --> 00:08:49.360 align:middle In PMT zijn een aantal stoffen inmiddels al aangemerkt... 138 00:08:49.480 --> 00:08:56.320 align:middle als stoffen van zeer hoge zorg... 139 00:08:57.440 --> 00:08:59.160 align:middle onder dat Equivalent Level of Concern. 140 00:08:59.280 --> 00:09:07.360 align:middle Maar sinds begin dit jaar april zijn zowel de PMT- als de PBT-categorie van stoffen... 141 00:09:07.480 --> 00:09:10.520 align:middle opgenomen in de classificatie- en labelingwetgeving... 142 00:09:10.640 --> 00:09:19.320 align:middle en krijgen ze Europees allebei de status van SVHC, substance of very high concern. 143 00:09:19.440 --> 00:09:23.000 align:middle De vijf stoffen die dus eigenlijk al PMT-stoffen zijn... 144 00:09:23.120 --> 00:09:26.760 align:middle onder het Equivalent Level of Concern- artikel in de REACH-wetgeving... 145 00:09:26.880 --> 00:09:33.800 align:middle zijn drie stuks: perfluorverbindingen, in dit geval kleinere perfluorverbindingen... 146 00:09:33.920 --> 00:09:36.880 align:middle dus PFOA en PFOS, die al bekend stonden... 147 00:09:37.000 --> 00:09:40.640 align:middle die zijn als PBT-achtige stoffen gekenmerkt. 148 00:09:40.760 --> 00:09:44.160 align:middle Maar deze fluorverbindingen zijn dan mobiel... 149 00:09:44.280 --> 00:09:47.680 align:middle en niet noodzakelijkerwijs bioaccumulerend. 150 00:09:47.800 --> 00:09:52.080 align:middle De grondstof melamine en het oplosmiddel dioxaan. 151 00:09:52.200 --> 00:09:57.040 align:middle Het idee is ook dat die classificatie en labeling... 152 00:09:57.160 --> 00:09:59.880 align:middle die nu verplicht geworden is voor PMT-stoffen... 153 00:10:00.000 --> 00:10:02.640 align:middle of stoffen die de eigenschappen hebben die ze PMT maken... 154 00:10:02.760 --> 00:10:05.440 align:middle uiteindelijk een directe koppeling krijgt... 155 00:10:05.560 --> 00:10:09.880 align:middle met de substance of very high concern- status in de Europese Unie. 156 00:10:10.000 --> 00:10:12.520 align:middle (STILTE) 157 00:10:12.640 --> 00:10:15.760 align:middle Waarom denken we dan... 158 00:10:17.120 --> 00:10:20.560 align:middle dat er een vraag is naar een PMT-screeningtool... 159 00:10:20.680 --> 00:10:24.000 align:middle in dit geval op de Risico's van stoffen-website? 160 00:10:24.120 --> 00:10:27.640 align:middle Voor een heleboel stoffen heb je niet de gegevens beschikbaar... 161 00:10:27.760 --> 00:10:34.440 align:middle om direct een oordeel te krijgen of het een problematische stof zou kunnen zijn. 162 00:10:34.560 --> 00:10:40.240 align:middle Met zo'n screeningtool hoop je een snelle indruk van potentiële problemen... 163 00:10:40.360 --> 00:10:44.200 align:middle te kunnen krijgen, bijvoorbeeld voor de vergunningverlening... 164 00:10:44.320 --> 00:10:49.240 align:middle of voor incidenten waarbij er een lozing op het oppervlaktewater geweest is. 165 00:10:49.360 --> 00:10:52.680 align:middle In plaats van dat je allerlei databases moet raadplegen... 166 00:10:52.800 --> 00:10:56.960 align:middle kun je met de screeningtool een snelle eerste indruk krijgen. 167 00:10:57.080 --> 00:11:01.680 align:middle Die screening helpt ook bij het selecteren van stoffen uit een hele grote berg... 168 00:11:01.800 --> 00:11:06.640 align:middle van geregistreerde stoffen voor een diepergaande analyse. 169 00:11:06.760 --> 00:11:10.280 align:middle Dus een prioritering eigenlijk: welke stof is het meest problematisch... 170 00:11:10.400 --> 00:11:16.120 align:middle op grond van een PBT-screeningtool of een PMT-screeningtool? 171 00:11:16.240 --> 00:11:18.880 align:middle De tool geeft je direct een handvat voor een discussie... 172 00:11:19.000 --> 00:11:22.160 align:middle met het eventuele aanvragen van een vergunning... 173 00:11:22.280 --> 00:11:29.200 align:middle of registranten van toelating van een stof in Europa. 174 00:11:29.320 --> 00:11:32.440 align:middle Hij geeft aan wat de probleemcategorie is. 175 00:11:32.560 --> 00:11:36.240 align:middle Is de stof heel erg toxisch? Is de stof persistent? 176 00:11:36.360 --> 00:11:38.360 align:middle Dan geeft dat een handvat voor een discussie... 177 00:11:38.480 --> 00:11:41.880 align:middle waar meer data eventueel op z'n plek zou zijn. 178 00:11:42.000 --> 00:11:44.080 align:middle PMT-stoffen zijn zoals gezegd... 179 00:11:44.200 --> 00:11:47.720 align:middle een nieuwe categorie van zeer zorgwekkende stoffen. 180 00:11:48.680 --> 00:11:53.720 align:middle Er is al een tool op de website van Risico's van stoffen... 181 00:11:53.840 --> 00:11:59.040 align:middle die probeert in een vroeg stadium zeer zorgwekkende stoffen te identificeren... 182 00:11:59.160 --> 00:12:01.160 align:middle de ZZS-similarity tool. 183 00:12:01.280 --> 00:12:04.480 align:middle Maar juist omdat het een nieuwe categorie is en er slechts vijf stoffen... 184 00:12:04.600 --> 00:12:07.240 align:middle als PMT-stoffen geïdentificeerd zijn... 185 00:12:07.360 --> 00:12:12.600 align:middle dekt die similarity tool deze nieuwe categorie nog helemaal niet af. 186 00:12:12.720 --> 00:12:19.440 align:middle Daarom is er ook op dat vlak ruimte voor een additionele screeningtool. 187 00:12:20.320 --> 00:12:21.880 align:middle Dat is het 'waarom'. 188 00:12:22.800 --> 00:12:27.800 align:middle Hoe hebben we dat dan uiteindelijk geprobeerd vorm te geven, zodanig... 189 00:12:27.920 --> 00:12:30.000 align:middle ... 190 00:12:30.120 --> 00:12:34.480 align:middle dat het aan de wensen voldoet om een snelle indruk te krijgen... 191 00:12:34.600 --> 00:12:37.560 align:middle een screening en een ranking aan te kunnen brengen. 192 00:12:37.680 --> 00:12:42.840 align:middle In plaats van stoffen in te delen in een bakje, wel of niet PMT... 193 00:12:42.960 --> 00:12:48.240 align:middle hebben we ervoor gekozen om een score toe te kennen aan stoffen... 194 00:12:48.360 --> 00:12:51.800 align:middle die een continue range aangeeft. 195 00:12:51.920 --> 00:12:53.720 align:middle Omdat de wereld nou eenmaal niet zwart-wit is... 196 00:12:53.840 --> 00:12:56.320 align:middle en ook de meeste stoffen gedragen zich niet... 197 00:12:56.440 --> 00:13:00.320 align:middle als hetzij extreem het ene of extreem het andere. 198 00:13:00.440 --> 00:13:03.800 align:middle Grensgevallen zijn vaak de lastigste stoffen om te beoordelen... 199 00:13:03.920 --> 00:13:06.000 align:middle en degene waar je het meest in geïnteresseerd bent. 200 00:13:06.120 --> 00:13:08.440 align:middle En de extremen, de PFAS bijvoorbeeld... 201 00:13:08.560 --> 00:13:11.800 align:middle waarvan we weten dat die heel erg persistent zijn... 202 00:13:11.920 --> 00:13:14.720 align:middle zijn al wel in beeld of zijn al wel duidelijk. 203 00:13:14.840 --> 00:13:18.880 align:middle Dus een score tussen de 0 en de 1 geeft je ook een indicatie... 204 00:13:19.000 --> 00:13:23.760 align:middle van hoe ver je verwijderd bent van het beslispunt, het criterium... 205 00:13:23.880 --> 00:13:27.360 align:middle dat nu gedefinieerd is in de classificatie- en labelingwetgeving. 206 00:13:27.480 --> 00:13:31.040 align:middle En daarmee een soort indicatie van de zekerheid of onzekerheid... 207 00:13:31.160 --> 00:13:36.040 align:middle dat je een stof als PMT of niet PMT kan bestempelen. 208 00:13:36.160 --> 00:13:38.680 align:middle En door te werken met een continue scoring... 209 00:13:38.800 --> 00:13:43.040 align:middle krijg je automatisch de mogelijkheid om stoffen op volgorde te zetten... 210 00:13:43.160 --> 00:13:44.680 align:middle en te komen tot een prioritering. 211 00:13:44.800 --> 00:13:49.240 align:middle Wat is je kwaaiste pier in het bakje met stoffen waar je in geïnteresseerd bent? 212 00:13:49.360 --> 00:13:52.640 align:middle En wat zijn de stoffen waar je eigenlijk geen energie aan hoeft te besteden... 213 00:13:52.760 --> 00:13:56.960 align:middle omdat ze waarschijnlijk niet de PMT-eigenschappen hebben? 214 00:13:57.080 --> 00:13:59.360 align:middle (STILTE) 215 00:13:59.480 --> 00:14:02.160 align:middle We hebben het ingevuld dus met scores tussen de 0 en de 1. 216 00:14:02.280 --> 00:14:06.520 align:middle Uiteindelijk wil je één 0-tot-1-score per stof... 217 00:14:06.640 --> 00:14:09.240 align:middle maar we hebben het opgedeeld in de drie eigenschappen... 218 00:14:09.360 --> 00:14:13.960 align:middle die PMT-stoffen moeten hebben: persistentie, mobiliteit en toxiciteit. 219 00:14:14.080 --> 00:14:17.880 align:middle En voor ieder apart opnieuw gepoogd... 220 00:14:18.000 --> 00:14:23.360 align:middle om de nabijheid van die stof tot de criteria... 221 00:14:23.480 --> 00:14:25.640 align:middle te vertalen naar een score tussen de 0 en de 1. 222 00:14:25.760 --> 00:14:27.520 align:middle Het persistentiecriterium... 223 00:14:27.640 --> 00:14:31.200 align:middle zoals het nu is vastgelegd in de classificatie- en labelingwetgeving... 224 00:14:31.320 --> 00:14:36.920 align:middle is dat de halfwaardetijd in zoet water meer dan 40 dagen moet bedragen... 225 00:14:37.040 --> 00:14:40.720 align:middle om een stof als persistent te beoordelen. 226 00:14:40.840 --> 00:14:43.880 align:middle Daarnaast is er ook een criterium voor bodem en sediment... 227 00:14:44.000 --> 00:14:48.040 align:middle maar daar hebben wij in de PMT-tool niets mee gedaan... 228 00:14:48.160 --> 00:14:54.760 align:middle omdat het zorgcompartiment toch het oppervlakte-, grond- en drinkwater is. 229 00:14:54.880 --> 00:15:00.360 align:middle Vervolgens zijn we voor heel veel stoffen met een QSAR-model... 230 00:15:00.480 --> 00:15:05.480 align:middle een schatting gaan maken: is het een snel afbreekbare of langzaam afbreekbare stof? 231 00:15:05.600 --> 00:15:08.480 align:middle Op grond van de substructuren die aanwezig zijn... 232 00:15:08.600 --> 00:15:12.400 align:middle in de chemische structuur van de verbinding waarin je geïnteresseerd bent. 233 00:15:12.520 --> 00:15:19.920 align:middle En dat getal, die inschatting, hebben we vertaald naar een score tussen de 0 en 1... 234 00:15:20.040 --> 00:15:24.560 align:middle met een s-curve zoals je ziet in het grafiekje ernaast... 235 00:15:24.680 --> 00:15:29.320 align:middle waarbij de criteria, dus de 40 dagen voor persistentie... 236 00:15:29.440 --> 00:15:33.560 align:middle en 60 dagen voor zeer persistente stoffen... 237 00:15:33.680 --> 00:15:37.720 align:middle vastgezet zijn op de waarde van 0,33 en 0,5. 238 00:15:37.840 --> 00:15:42.520 align:middle Dat betekent dat de score uiteindelijk zoveel mogelijk differentiatie laat zien... 239 00:15:42.640 --> 00:15:47.400 align:middle in het grensgebied, in de buurt van de criteria. 240 00:15:47.520 --> 00:15:51.120 align:middle En je bent eigenlijk niet zo geïnteresseerd in een stof... 241 00:15:51.240 --> 00:15:53.360 align:middle die een halfwaardetijd heeft van 1 dag... 242 00:15:53.480 --> 00:15:55.640 align:middle en een stof die een halfwaardetijd heeft van 10 dagen. 243 00:15:55.760 --> 00:15:59.680 align:middle Dat is weliswaar tien keer zoveel, maar het is alle twee snel afbreekbaar... 244 00:15:59.800 --> 00:16:03.600 align:middle en daarom zullen die ongeveer vergelijkbaar lage scores krijgen. 245 00:16:03.720 --> 00:16:08.600 align:middle Idem dito voor stoffen met 500, 1000 of 10.000 dagen halfwaardetijd. 246 00:16:08.720 --> 00:16:10.320 align:middle Die krijgen allemaal een hoge score. 247 00:16:10.440 --> 00:16:13.200 align:middle Het verschil daartussen zijn we minder in geïnteresseerd. 248 00:16:13.320 --> 00:16:19.120 align:middle Dat is de reden voor die sigmoïde curve om tot een 0-tot-1-score te komen. 249 00:16:20.320 --> 00:16:23.400 align:middle Het M-criterium hebben we precies hetzelfde gedaan... 250 00:16:23.520 --> 00:16:27.080 align:middle maar dan met de criteria van mobiliteit zoals die zijn vastgelegd. 251 00:16:27.200 --> 00:16:30.480 align:middle In dit geval is de log Koc... 252 00:16:30.600 --> 00:16:36.840 align:middle de sorptie van stoffen aan organic carbon is het criterium. 253 00:16:37.880 --> 00:16:44.320 align:middle Stoffen die een log Koc hebben van minder dan 3 worden gezien als zeer mobiel... 254 00:16:44.440 --> 00:16:46.400 align:middle in de waterfase. 255 00:16:46.520 --> 00:16:50.520 align:middle Opnieuw hebben we 'quantitative structure-activity relationships'... 256 00:16:50.640 --> 00:16:53.800 align:middle QSAR-modellen gebruikt, om een schatting te maken van de Koc. 257 00:16:53.920 --> 00:16:58.520 align:middle Dat gaat opnieuw op grond van substructuren van de chemische structuur. 258 00:16:58.640 --> 00:17:03.480 align:middle Sommige substructuren zullen een hogere sorptie betekenen... 259 00:17:03.600 --> 00:17:06.520 align:middle terwijl andere in betere oplosbaarheid betekenen. 260 00:17:06.640 --> 00:17:10.360 align:middle Door dat bij elkaar op te tellen, kom je tot de schatting van de Koc. 261 00:17:10.480 --> 00:17:14.320 align:middle Opnieuw is die Koc vertaald naar een score tussen de 0 en de 1... 262 00:17:14.440 --> 00:17:22.280 align:middle met die criteria, de log Koc van 3 en 2 op de waarde van 0,5 en 0,33... 263 00:17:22.400 --> 00:17:26.760 align:middle zodat de differentiatie het grootste is rond de criteria... 264 00:17:26.880 --> 00:17:31.880 align:middle die aangemerkt zijn voor het vaststellen van PMT-stoffen. 265 00:17:33.040 --> 00:17:38.760 align:middle Voor de toxiciteit ligt het ietsje anders, maar nog steeds vergelijkbaar. 266 00:17:38.880 --> 00:17:43.600 align:middle De criteria voor toxiciteit, voor toxische stoffen... 267 00:17:43.720 --> 00:17:51.320 align:middle zijn zowel aan de ene kant ecotoxiciteit en aquatische toxiciteit van kleiner dan 0,01. 268 00:17:51.440 --> 00:17:54.240 align:middle Dat is hetzelfde als wat er ooit voor de PBT-stoffen is... 269 00:17:54.360 --> 00:17:58.680 align:middle 0,01 milligram per liter, wat er voor PBT-stoffen is afgeleid. 270 00:17:58.800 --> 00:18:03.800 align:middle Ook in deze score doen we daar op dit moment niets mee... 271 00:18:03.920 --> 00:18:08.320 align:middle vanuit de sterke verwachting dat de juiste mobiele stoffen... 272 00:18:08.440 --> 00:18:10.400 align:middle de goed wateroplosbare stoffen... 273 00:18:10.520 --> 00:18:15.200 align:middle slechts zeer zelden een aquatische toxiciteit zullen laten zien... 274 00:18:15.320 --> 00:18:19.720 align:middle waardoor een stof zal voldoen aan het ecotoxiciteit T-criterium. 275 00:18:19.840 --> 00:18:24.240 align:middle Daarentegen zijn er ook een heel aantal criteria voor humane toxiciteit. 276 00:18:24.360 --> 00:18:29.720 align:middle Dat is de classificatie van stoffen als carcinogeen, mutageen... 277 00:18:29.840 --> 00:18:35.440 align:middle reprotoxisch of hormoonverstorend, endocriene verstoring. 278 00:18:36.640 --> 00:18:41.840 align:middle Die eindpunten, daarvoor hebben we opnieuw weer een heel aantal modellen... 279 00:18:41.960 --> 00:18:44.520 align:middle die op grond van structuurfragmenten aangeven... 280 00:18:44.640 --> 00:18:47.640 align:middle dat de kans groot is dat een stof mutageen zal zijn. 281 00:18:47.760 --> 00:18:53.520 align:middle Of dat de kans groot is dat die een hormoonachtige werking zal vertonen. 282 00:18:54.800 --> 00:18:58.960 align:middle Daar gebruiken we een hele suite van QSAR-modellen voor. 283 00:18:59.080 --> 00:19:04.800 align:middle En via een weging proberen we opnieuw te komen tot een score tussen de 0 en 1... 284 00:19:04.920 --> 00:19:09.600 align:middle waarbij het zo is dat als er één van de humane eindpunten hoog scoort... 285 00:19:09.720 --> 00:19:11.520 align:middle dat de QSARs aangeven dat een stof mutageen is... 286 00:19:11.640 --> 00:19:15.080 align:middle dan kom je al direct in een hoge score voor T terecht. 287 00:19:15.200 --> 00:19:18.480 align:middle In dit geval is het een of-of-of-score. 288 00:19:18.600 --> 00:19:22.320 align:middle Terwijl als we die drie scores voor P, M en T bij elkaar optellen... 289 00:19:22.440 --> 00:19:25.520 align:middle tot de overall PMT-score... 290 00:19:25.640 --> 00:19:30.720 align:middle dan gaan we juist uit van een en-en-en-criterium. 291 00:19:30.840 --> 00:19:35.200 align:middle Een stof is pas PMT of heeft PMT-achtige eigenschappen... 292 00:19:35.320 --> 00:19:38.800 align:middle als die zowel persistent als mobiel als toxisch is. 293 00:19:38.920 --> 00:19:43.240 align:middle Als een van die drie eigenschappen laag scoort... 294 00:19:43.360 --> 00:19:48.520 align:middle een stof is helemaal niet mobiel maar sorbeert makkelijk aan sediment... 295 00:19:48.640 --> 00:19:52.880 align:middle dan kan die nog zo persistent en toxisch zijn, maar dan zal die niet een PMT-stof zijn. 296 00:19:53.000 --> 00:19:58.480 align:middle Dat komt tot uitdrukking in de gebruikte formule... 297 00:19:58.600 --> 00:20:02.160 align:middle om de drie scores tussen de 0 en de 1 bij elkaar op te tellen. 298 00:20:02.280 --> 00:20:06.720 align:middle We vermenigvuldigen ze met elkaar nadat ze tot de macht een derde verheven zijn. 299 00:20:06.840 --> 00:20:11.160 align:middle Dat betekent dat alle drie de criteria een gelijk gewicht gekregen hebben. 300 00:20:11.280 --> 00:20:16.360 align:middle En op deze manier zorg je ervoor dat als één criterium laag scoort... 301 00:20:16.480 --> 00:20:19.800 align:middle dat dan de overall-score ook sterk omlaag gaat. 302 00:20:19.920 --> 00:20:21.760 align:middle Ik geef hier het kwantitatieve voorbeeldje... 303 00:20:21.880 --> 00:20:25.840 align:middle waarbij persistentie en mobiliteit allebei 0,1 scoren, dus laag. 304 00:20:25.960 --> 00:20:30.400 align:middle Niet persistent, niet mobiel. Maar de stof is wel heel erg toxisch: 0,9. 305 00:20:30.520 --> 00:20:33.920 align:middle Dan zou je, als je simpelweg optelt en deelt door drie... 306 00:20:34.040 --> 00:20:41.800 align:middle zou je boven de 0,33, boven het criterium van mogelijke PMT-zorg uitkomen. 307 00:20:41.920 --> 00:20:45.320 align:middle Maar door deze vermenigvuldigings- en machtverheffingsformule te gebruiken... 308 00:20:45.440 --> 00:20:47.800 align:middle kom je uit op een score van 0,21... 309 00:20:47.920 --> 00:20:50.480 align:middle omdat eigenlijk daardoor de lage, de heel lage... 310 00:20:50.600 --> 00:20:54.640 align:middle en de heel hoge scores sterker meewegen. 311 00:20:56.120 --> 00:20:57.680 align:middle Dat is de techniek. 312 00:20:57.800 --> 00:20:59.080 align:middle ... 313 00:20:59.200 --> 00:21:04.640 align:middle Ik heb een voorbeeldje en daarvoor heb ik een van de vijf vastgestelde PMT-stoffen... 314 00:21:04.760 --> 00:21:07.520 align:middle ingevoerd op de website. 315 00:21:07.640 --> 00:21:13.480 align:middle In principe op de RVS-website kan je via verschillende links... 316 00:21:13.600 --> 00:21:15.680 align:middle bij deze PMT-tool terechtkomen. 317 00:21:15.800 --> 00:21:21.720 align:middle Of je voert direct de HTTP in zoals ik hem hier op de slide gegeven heb. 318 00:21:21.840 --> 00:21:26.880 align:middle Ik heb de link ook klikbaar in de presentatie aangebracht... 319 00:21:27.000 --> 00:21:30.880 align:middle voor mensen die er later nog even doorheen lopen, door de presentatie. 320 00:21:31.000 --> 00:21:36.560 align:middle In principe vraagt de tool heel simpel om het invoeren van een CAS-nummer. 321 00:21:36.680 --> 00:21:37.760 align:middle Dat zie je daar dan ook. 322 00:21:37.880 --> 00:21:43.160 align:middle In dit geval heb ik het CAS-nummer voor melamine elders vandaan getoverd. 323 00:21:43.280 --> 00:21:47.040 align:middle Je voert het CAS-nummer in, 108-78-1... 324 00:21:47.160 --> 00:21:50.200 align:middle en de tool doet niets anders dan het opzoeken... 325 00:21:50.320 --> 00:21:55.000 align:middle van de berekende PMT-eigenschappen in een database. 326 00:21:55.120 --> 00:21:58.800 align:middle Je krijgt dan ook direct, nadat je dat ingevoerd hebt, de resultaten. 327 00:21:58.920 --> 00:22:02.520 align:middle Dit is het uitvoerscherm. Dat is veel te klein om te lezen. 328 00:22:02.640 --> 00:22:07.720 align:middle Wat belangrijk is, is dat je onderin een chemische structuur getekend krijgt. 329 00:22:07.840 --> 00:22:11.880 align:middle Die geeft jou feedback over welke stof... 330 00:22:12.000 --> 00:22:14.320 align:middle in de database opgeslagen is onder dat CAS-nummer. 331 00:22:14.440 --> 00:22:17.720 align:middle Dat kan heel belangrijk zijn, want CAS-nummers zijn niet... 332 00:22:17.840 --> 00:22:20.680 align:middle een unieke identifier van chemische structuur. 333 00:22:20.800 --> 00:22:23.720 align:middle Dus dat geeft je de mogelijkheid om die chemische structuur te linken... 334 00:22:23.840 --> 00:22:25.880 align:middle aan datgene wat je ingevoerd hebt, het CAS-nummer... 335 00:22:26.000 --> 00:22:28.360 align:middle om te checken of er daadwerkelijk iets gedaan is met de stof... 336 00:22:28.480 --> 00:22:30.680 align:middle waarin jij geïnteresseerd bent. 337 00:22:30.800 --> 00:22:33.360 align:middle Verder krijg je de score natuurlijk... 338 00:22:33.480 --> 00:22:37.400 align:middle plus de individuele drie eigenschappenscores. 339 00:22:37.520 --> 00:22:42.640 align:middle In dit geval voor melamine is de PMT-score 0,64. 340 00:22:42.760 --> 00:22:44.720 align:middle Dat is ruim boven de 0,5. 341 00:22:44.840 --> 00:22:51.840 align:middle Dus deze stof wordt gezien als potentieel van zeer hoge PMT-zorg. 342 00:22:51.960 --> 00:22:55.560 align:middle Daarom staat er ook een rode smiley naast: 343 00:22:55.680 --> 00:23:01.840 align:middle een stof waarvoor de score zo hoog is dat die mogelijk van zorg is. 344 00:23:01.960 --> 00:23:04.360 align:middle Voor de individuele eigenschappen P, M en T... 345 00:23:04.480 --> 00:23:07.040 align:middle krijg je ook de individuele scores te zien. 346 00:23:07.160 --> 00:23:12.400 align:middle De P-score voor melamine bedraagt 0,53. Opnieuw over de 0,5. 347 00:23:12.520 --> 00:23:15.560 align:middle Dus een stof die gezien wordt, in ieder geval geschat wordt... 348 00:23:15.680 --> 00:23:18.920 align:middle als zijnde zeer persistent. 349 00:23:19.040 --> 00:23:25.960 align:middle En je krijgt ook de informatie erbij op basis waarvan het getal, die score berekend is. 350 00:23:26.080 --> 00:23:32.200 align:middle 'The P-score is based on an aquatic environmental half-life of 64.2 days.' 351 00:23:32.320 --> 00:23:35.480 align:middle 64,2 dagen, dat is wat er uit die QSAR gekomen is... 352 00:23:35.600 --> 00:23:39.840 align:middle en wat we vertaald hebben naar die score van 0,53. 353 00:23:39.960 --> 00:23:43.400 align:middle Idem dito voor de M-score en de T-score. 354 00:23:43.520 --> 00:23:45.040 align:middle (STILTE) 355 00:23:45.160 --> 00:23:49.040 align:middle Hier heb ik het samengevat in een leesbaar formaat. 356 00:23:49.160 --> 00:23:52.440 align:middle Dus melamine scoort op alle drie de eigenschappen hoog. 357 00:23:52.560 --> 00:23:56.480 align:middle En de uiteindelijke optelsom van de scores is 0,64. 358 00:23:56.600 --> 00:24:02.560 align:middle Een stof met een zeer hoge PMT-zorg op basis van deze theoretische gronden. 359 00:24:02.680 --> 00:24:05.280 align:middle Maar uiteindelijk klopt dat heel goed natuurlijk voor melamine. 360 00:24:05.400 --> 00:24:07.680 align:middle Een van de vijf stoffen die ook al daadwerkelijk... 361 00:24:07.800 --> 00:24:10.800 align:middle de SVHC-status in Europa heeft. 362 00:24:10.920 --> 00:24:12.440 align:middle (STILTE) 363 00:24:12.560 --> 00:24:14.840 align:middle Dan komen we aan de nuanceringen. 364 00:24:16.040 --> 00:24:19.480 align:middle Ik heb het al een aantal keren zo expliciet mogelijk proberen te zeggen. 365 00:24:19.600 --> 00:24:22.840 align:middle Alles in deze tool is gebaseerd op schattingen... 366 00:24:22.960 --> 00:24:25.400 align:middle op basis van de chemische structuur. 367 00:24:25.520 --> 00:24:31.080 align:middle Dus er zit geen experimentele data in deze tool of achter deze tool. 368 00:24:31.200 --> 00:24:36.120 align:middle En dat betekent dat er ook foute schattingen tussen kunnen zitten. 369 00:24:36.240 --> 00:24:40.600 align:middle Als jij als gebruiker een CAS-nummer invoert... 370 00:24:40.720 --> 00:24:44.120 align:middle en de tool zegt dat de stof niet snel afbreekbaar is... 371 00:24:44.240 --> 00:24:46.880 align:middle maar je bent in het bezit van experimentele data... 372 00:24:47.000 --> 00:24:51.640 align:middle die laten zien dat die stof 'readily biodegradable', snel afbreekbaar is. 373 00:24:51.760 --> 00:24:56.120 align:middle Dan moet je natuurlijk die experimentele data gebruiken. 374 00:24:56.240 --> 00:24:59.880 align:middle Check als gebruiker dus de geschatte eigenschappen... 375 00:25:00.000 --> 00:25:04.040 align:middle met de informatie die je eventueel hebt over de stof waarin je geïnteresseerd bent. 376 00:25:04.160 --> 00:25:06.640 align:middle Het blijven schattingen. 377 00:25:06.760 --> 00:25:10.320 align:middle De tweede nuancering is dat op dit moment de tool... 378 00:25:10.440 --> 00:25:17.080 align:middle nog slechts 6000 stoffen, of CAS-nummers, groot is... 379 00:25:17.200 --> 00:25:21.680 align:middle wat al een heel aantal is, maar juist voor nieuwe en onbekende stoffen... 380 00:25:21.800 --> 00:25:24.520 align:middle is de kans dan toch redelijk groot aanwezig... 381 00:25:24.640 --> 00:25:27.200 align:middle dat jouw CAS-nummer net niet in de database zit... 382 00:25:27.320 --> 00:25:29.320 align:middle en dan krijg je geen resultaat. 383 00:25:29.440 --> 00:25:35.320 align:middle Er wordt aan gewerkt om dat zo snel mogelijk uit te breiden... 384 00:25:35.440 --> 00:25:38.720 align:middle zodat wel elk CAS-nummer wat je maar in kan kloppen... 385 00:25:38.840 --> 00:25:43.240 align:middle een antwoord zal geven, maar dat is een redelijk grote taak. 386 00:25:43.360 --> 00:25:46.120 align:middle Vervolgens de disclaimer. 387 00:25:46.240 --> 00:25:49.680 align:middle De tool is zeker niet bedoeld als de uiteindelijke identificatie... 388 00:25:49.800 --> 00:25:55.440 align:middle van ZZS- of zelfs maar pZZS-status, zeer zorgwekkende stoffen... 389 00:25:55.560 --> 00:26:00.280 align:middle of als een identificatie van classificatie en labeling. 390 00:26:00.400 --> 00:26:06.320 align:middle Als een stof al geïdentificeerd is als een stof die gelabeld moet worden... 391 00:26:06.440 --> 00:26:09.160 align:middle 'classified' onder het CLP... 392 00:26:09.280 --> 00:26:15.280 align:middle of als de stof al aangemerkt is als een ZZS of als een potentiële ZZS, pZZS... 393 00:26:15.400 --> 00:26:17.560 align:middle dan is die informatie wel beschikbaar. 394 00:26:17.680 --> 00:26:23.000 align:middle En in de uitvoer van de tool zit een linkje, 'substance details'... 395 00:26:23.120 --> 00:26:26.120 align:middle die je direct laat doorklikken naar alle informatie... 396 00:26:26.240 --> 00:26:28.760 align:middle die aanwezig is op de RVS-website... 397 00:26:28.880 --> 00:26:33.440 align:middle die laat zien dat die stof al beoordeeld is of in beoordeling is... 398 00:26:33.560 --> 00:26:38.560 align:middle en de ZZS-status heeft of een andere classificatie heeft. 399 00:26:38.680 --> 00:26:42.960 align:middle De laatste disclaimer is dat een lage score in deze tool... 400 00:26:43.080 --> 00:26:48.560 align:middle geen garantie geeft dat er geen andere zorg voor deze stof is. 401 00:26:48.680 --> 00:26:52.360 align:middle Het is puur PMT, de evaluatie van de PMT-eigenschappen. 402 00:26:52.480 --> 00:26:56.880 align:middle Dus andere zorg wordt op dit moment niet meegenomen. 403 00:26:57.000 --> 00:26:59.160 align:middle (STILTE) 404 00:26:59.280 --> 00:27:05.560 align:middle Als laatste slide de plannen die we hebben voor de korte en de langere termijn... 405 00:27:05.680 --> 00:27:07.440 align:middle om hier verder mee te gaan. 406 00:27:07.560 --> 00:27:09.280 align:middle Het eerste wat ik al genoemd heb... 407 00:27:09.400 --> 00:27:11.760 align:middle is dat die 6000 stoffen die er nu in zitten... 408 00:27:11.880 --> 00:27:16.360 align:middle dat bestaat uit 1000 suspect screeningstoffen van RIWA... 409 00:27:16.480 --> 00:27:20.680 align:middle en een 5000-tal goed gedefinieerde stoffen... 410 00:27:20.800 --> 00:27:24.000 align:middle die onder de REACH-wetgeving geregistreerd zijn in Europa... 411 00:27:24.120 --> 00:27:26.960 align:middle om dat uit te breiden tot een veel grotere database. 412 00:27:27.080 --> 00:27:32.840 align:middle Zodanig dat je hopelijk vrijwel elk CAS-nummertje in kan voeren... 413 00:27:32.960 --> 00:27:34.880 align:middle en een antwoord krijgt. 414 00:27:35.000 --> 00:27:36.840 align:middle Daarnaast gaan we in het komende jaar... 415 00:27:36.960 --> 00:27:42.280 align:middle en op basis van de feedback die we krijgen in deze webinar hopelijk... 416 00:27:42.400 --> 00:27:45.960 align:middle nadenken over hoe de score eventueel aangepast moet worden... 417 00:27:46.080 --> 00:27:47.560 align:middle of we iets anders moeten doen... 418 00:27:47.680 --> 00:27:52.200 align:middle hoe we die beter kunnen laten overeenkomen met datgene wat nodig is... 419 00:27:52.320 --> 00:27:55.920 align:middle om de werkelijke zorgstoffen te identificeren. 420 00:27:56.040 --> 00:28:01.480 align:middle Tegelijkertijd zijn we al begonnen met ook het implementeren op de RVS-website... 421 00:28:01.600 --> 00:28:05.840 align:middle van een score voor PBT-stoffen. 422 00:28:05.960 --> 00:28:09.160 align:middle Die is al veel langer intern ontwikkeld. 423 00:28:09.280 --> 00:28:12.760 align:middle Het rapport dat ik hier noem van het RIVM is al uit 2011. 424 00:28:12.880 --> 00:28:16.680 align:middle Maar als we een PMT-tool online zetten, kunnen we het eigenlijk niet nalaten... 425 00:28:16.800 --> 00:28:21.680 align:middle om hetzelfde voor de PBT-achtige stoffen ook te doen, dus daar wordt aan gewerkt. 426 00:28:21.800 --> 00:28:24.240 align:middle Vervolgens willen we dan op termijn ook... 427 00:28:24.360 --> 00:28:28.440 align:middle die verschillende zorgindicaties op de RVS-website... 428 00:28:28.560 --> 00:28:31.560 align:middle inclusief de ZZS-similarity tool... 429 00:28:32.840 --> 00:28:36.360 align:middle in één soort van dashboardpagina proberen samen te vatten... 430 00:28:36.480 --> 00:28:39.200 align:middle zodat je niet als gebruiker op drie verschillende plekken... 431 00:28:39.320 --> 00:28:44.080 align:middle CAS-nummers in moet voeren en zelf de conclusie bij elkaar moet scharrelen. 432 00:28:44.200 --> 00:28:45.480 align:middle (STILTE) 433 00:28:45.600 --> 00:28:47.120 align:middle Als laatste... 434 00:28:47.240 --> 00:28:49.960 align:middle ... 435 00:28:50.080 --> 00:28:53.840 align:middle item dat we als wenselijk al in beeld hebben... 436 00:28:53.960 --> 00:28:56.680 align:middle is het integreren van eventuele experimentele data... 437 00:28:56.800 --> 00:28:58.840 align:middle maar daar zitten heel veel haken en ogen aan. 438 00:28:58.960 --> 00:29:01.040 align:middle Dus als we daarmee aan de slag gaan... 439 00:29:01.160 --> 00:29:04.160 align:middle zal dat iets zijn wat voor de langere termijn is. 440 00:29:04.280 --> 00:29:08.120 align:middle Wat misschien wel mogelijk is, is dat een gebruiker... 441 00:29:08.240 --> 00:29:12.240 align:middle op basis van de data die hij zelf beschikbaar heeft... 442 00:29:12.360 --> 00:29:16.360 align:middle de input van de verschillende scores kan overrulen. 443 00:29:16.480 --> 00:29:18.080 align:middle Dus het voorbeeld dat ik eerder gaf: 444 00:29:18.200 --> 00:29:21.120 align:middle als je een stof hebt die gezien wordt als erg persistent door de modellen... 445 00:29:21.240 --> 00:29:26.120 align:middle maar jij hebt een 'ready biodegradability test' die laat zien dat de stof snel afbreekt... 446 00:29:26.240 --> 00:29:27.440 align:middle dan zou je kunnen zeggen: 447 00:29:27.560 --> 00:29:30.760 align:middle 'Die halfwaardetijd van 64 dagen zoals die nu geschat wordt... 448 00:29:30.880 --> 00:29:36.440 align:middle wil ik als gebruiker overschrijven met een halfwaardetijd van 15 dagen.' 449 00:29:36.560 --> 00:29:40.640 align:middle En dan, poem, verandert de score. Dat zou haalbaar zijn. 450 00:29:40.760 --> 00:29:43.480 align:middle Echte experimentele data wordt lastig... 451 00:29:43.600 --> 00:29:47.000 align:middle omdat er dan ook een 'quality assessment'-stap in zit... 452 00:29:47.120 --> 00:29:50.520 align:middle en dan moeten we data gaan beoordelen, krijgt het een RIVM-stempel. 453 00:29:50.640 --> 00:29:53.200 align:middle Dus dat gaat waarschijnlijk heel moeilijk worden. 454 00:29:53.320 --> 00:29:59.880 align:middle Ik heb hieronder nog één keer de publicatie gegeven... 455 00:30:00.000 --> 00:30:04.200 align:middle waarin de technische achtergrond van de PMT-tool... 456 00:30:04.320 --> 00:30:07.440 align:middle uitgebreid beschreven wordt, ook voorbeelden gegeven worden... 457 00:30:07.560 --> 00:30:10.840 align:middle en waarin gediscussieerd wordt wat de sterkere en zwakkere punten... 458 00:30:10.960 --> 00:30:14.360 align:middle van de schattingsroutines, de QSAR-modellen zijn. 459 00:30:15.680 --> 00:30:19.320 align:middle En daarmee ben ik aan het eind van de uitleg... 460 00:30:19.440 --> 00:30:23.040 align:middle van de inhoudelijke kant van de PMT-tool... 461 00:30:23.160 --> 00:30:27.080 align:middle en zou ik het woord graag willen geven aan Colet van Rijkswaterstaat... 462 00:30:27.200 --> 00:30:30.240 align:middle om iets te zeggen over de praktijk. 463 00:30:30.360 --> 00:30:32.120 align:middle COLET: Bedankt, Emiel. 464 00:30:32.240 --> 00:30:35.560 align:middle Ik ben Colet Eggermont, adviseur Chemische Waterkwaliteit... 465 00:30:35.680 --> 00:30:36.920 align:middle bij Rijkswaterstaat. 466 00:30:37.040 --> 00:30:40.720 align:middle En ik ga inderdaad wat vertellen over de praktijk. 467 00:30:40.840 --> 00:30:43.160 align:middle Voor een groot deel komt dat neer op de disclaimers... 468 00:30:43.280 --> 00:30:47.240 align:middle die Emiel net al gegeven heeft. 469 00:30:47.360 --> 00:30:51.400 align:middle Dat is namelijk het gebruik voor de vergunningverlener. 470 00:30:51.520 --> 00:30:55.400 align:middle Hoe deze tool, deze screening wel gebruikt kan worden, is: 471 00:30:55.520 --> 00:30:59.720 align:middle komt er een hogere score uit, is dat een signaal, een goede reden... 472 00:30:59.840 --> 00:31:01.800 align:middle om met jouw aanvrager in gesprek te gaan. 473 00:31:01.920 --> 00:31:06.960 align:middle Ga eens op zoek. Is er experimentele data? Kan je meer onderzoek doen? 474 00:31:07.080 --> 00:31:09.400 align:middle Hoe verstandig is het om deze stof te gebruiken? 475 00:31:09.520 --> 00:31:13.000 align:middle Dus het is een goede reden om extra vragen te stellen. 476 00:31:13.120 --> 00:31:14.240 align:middle ... 477 00:31:14.360 --> 00:31:17.000 align:middle Verder horen we nu al vanuit de drinkwatersector... 478 00:31:17.120 --> 00:31:20.560 align:middle dat de tool wordt gebruikt als zij een alarm krijgen: 479 00:31:20.680 --> 00:31:26.880 align:middle hé, er is een nieuwe stof aangetroffen in relatief hoge concentraties. 480 00:31:27.000 --> 00:31:30.760 align:middle Om heel snel in te kunnen schatten hoe groot de zorg is... 481 00:31:30.880 --> 00:31:32.920 align:middle kijken ze even snel in de tool wat de score is. 482 00:31:33.040 --> 00:31:39.840 align:middle Als je heel snel moet inschatten 'hoeveel zorgen maak ik me?', is de tool ook nuttig. 483 00:31:39.960 --> 00:31:43.200 align:middle Maar de tool kan niet gebruikt worden bijvoorbeeld door de vergunningverlening... 484 00:31:43.320 --> 00:31:47.320 align:middle om te zeggen: 'de stof die je aanvraagt heeft een hoge score... 485 00:31:47.440 --> 00:31:53.080 align:middle en dus stel ik aanvullende eisen aan deze lozing en word ik veel strenger.' 486 00:31:53.200 --> 00:31:56.840 align:middle Dat is niet hoe de score van de tool gebruikt kan worden. 487 00:31:56.960 --> 00:32:00.600 align:middle De reden daarvoor is dat het een berekende score is... 488 00:32:00.720 --> 00:32:02.280 align:middle en geen experimentele data. 489 00:32:02.400 --> 00:32:07.800 align:middle Dat is toch uiteindelijk wat je wel nodig hebt om consequenties te kunnen trekken. 490 00:32:07.920 --> 00:32:09.480 align:middle ... 491 00:32:09.600 --> 00:32:13.880 align:middle Voor het beoordelen van een lozing hebben we natuurlijk de systematiek... 492 00:32:14.000 --> 00:32:17.960 align:middle met de immissietoets en de ABM. 493 00:32:18.080 --> 00:32:21.440 align:middle En beide worden op het moment herzien. 494 00:32:21.560 --> 00:32:24.280 align:middle En een onderdeel van die herziening is het overwegen... 495 00:32:24.400 --> 00:32:27.680 align:middle of die PMT-eigenschappen daarin meegewogen moeten worden... 496 00:32:27.800 --> 00:32:31.120 align:middle en hoe we die een plek kunnen geven. 497 00:32:31.240 --> 00:32:34.560 align:middle Op het moment zit dat dus nog niet expliciet erin. 498 00:32:34.680 --> 00:32:37.000 align:middle Verder geldt voor de immissietoets ook... 499 00:32:37.120 --> 00:32:41.720 align:middle dat stofeigenschappen daar sowieso geen directe input zijn. 500 00:32:41.840 --> 00:32:46.320 align:middle Je hebt de lozing met de concentratie en die wordt vergeleken met een norm. 501 00:32:46.440 --> 00:32:48.720 align:middle En dan onderdeel van die norm zou kunnen zijn... 502 00:32:48.840 --> 00:32:52.360 align:middle of daar PMT-eigenschappen in zitten of niet. 503 00:32:52.480 --> 00:32:57.120 align:middle Maar de immissietoets toetst niet zelf aan stofeigenschappen. 504 00:32:57.240 --> 00:33:02.800 align:middle Dat is natuurlijk iets wat in de ABM wel zit, dus vandaar dat overwogen wordt... 505 00:33:02.920 --> 00:33:06.760 align:middle of daar PMT-eigenschappen een plek in moeten krijgen. 506 00:33:07.880 --> 00:33:13.880 align:middle En daarmee is mijn stuk ook klaar. Dan geef ik het woord terug aan Theo. 507 00:33:14.000 --> 00:33:15.560 align:middle THEO: Dankjewel, Colet. 508 00:33:15.680 --> 00:33:18.720 align:middle (STILTE) 509 00:33:18.840 --> 00:33:21.200 align:middle Van tevoren zijn er een aantal vragen gesteld... 510 00:33:21.320 --> 00:33:24.840 align:middle over de PMT-tool en het gebruik daarvan. 511 00:33:24.960 --> 00:33:27.920 align:middle Er zijn al heel wat onderwerpen aan bod geweest. 512 00:33:28.040 --> 00:33:33.600 align:middle En er zijn ook nog een aantal dingen waar we hier nu nog op in kunnen gaan. 513 00:33:33.720 --> 00:33:35.640 align:middle ... 514 00:33:35.760 --> 00:33:37.720 align:middle Vragen die jullie nu allemaal gesteld hebben... 515 00:33:37.840 --> 00:33:41.240 align:middle komen we dus later op terug zoals gezegd. 516 00:33:41.360 --> 00:33:45.040 align:middle Dan komen er nu een aantal onderwerpen nog een keer langs. 517 00:33:46.360 --> 00:33:48.360 align:middle Een van de voorafgestelde vragen was: 518 00:33:48.480 --> 00:33:51.440 align:middle hoe betrouwbaar is de uitkomst van de tool? 519 00:33:51.560 --> 00:33:53.440 align:middle En ook aan de hand van een voorbeeld. 520 00:33:53.560 --> 00:33:56.680 align:middle Ik denk ook dat Emiel in zijn presentatie heeft laten zien... 521 00:33:56.800 --> 00:34:02.200 align:middle dat de tool schattingen genereert op basis van bepaalde informatie die je verstrekt. 522 00:34:02.320 --> 00:34:05.200 align:middle En dat zorgt ook soms voor uitkomsten... 523 00:34:05.320 --> 00:34:09.880 align:middle die soms kunnen afwijken van wat je weet of van wat je verwacht. 524 00:34:10.000 --> 00:34:14.640 align:middle Een voorbeeld hiervan is het CAS-nummer dat daar te lezen is. 525 00:34:14.760 --> 00:34:17.920 align:middle Waar de tool een lage persistentie berekent... 526 00:34:18.040 --> 00:34:23.120 align:middle maar waarvan je kan opzoeken dat de stof is opgenomen in de POP-verordening. 527 00:34:23.240 --> 00:34:29.080 align:middle Dat gaat hier over kortketenige gechloreerde paraffines. 528 00:34:29.200 --> 00:34:30.720 align:middle ... 529 00:34:30.840 --> 00:34:34.640 align:middle Omdat dit niet per se een PBT- of een POP-screening is. 530 00:34:34.760 --> 00:34:38.640 align:middle Op dit moment komt dat dus niet naar buiten of wordt dat niet zichtbaar. 531 00:34:38.760 --> 00:34:42.600 align:middle In de toekomst hopen we dat natuurlijk in één slag te kunnen afvangen. 532 00:34:42.720 --> 00:34:48.840 align:middle Maar nu zie je een afwijking met een lage M-score en een lage P-score. 533 00:34:48.960 --> 00:34:52.560 align:middle Dat heeft te maken met de representatieve structuur... 534 00:34:52.680 --> 00:34:56.240 align:middle die aan het CAS-nummer is gekoppeld in dit geval. 535 00:34:56.360 --> 00:34:58.800 align:middle Onderin zie je waar het mee berekend wordt... 536 00:34:58.920 --> 00:35:04.000 align:middle terwijl de waarschijnlijke representatieve structuur met veel meer chloratomen... 537 00:35:04.120 --> 00:35:06.920 align:middle aan de rechterkant wordt getoond. 538 00:35:07.040 --> 00:35:10.640 align:middle Dat kun je natuurlijk zeggen: er zijn meer manieren om hiermee om te gaan. 539 00:35:10.760 --> 00:35:13.440 align:middle Het is fijn als je dat kan vergelijken met je eigen kennis... 540 00:35:13.560 --> 00:35:15.640 align:middle of dingen die je kan opzoeken. 541 00:35:15.760 --> 00:35:18.080 align:middle Het zou ook mooi zijn als we in de toekomst... 542 00:35:18.200 --> 00:35:22.040 align:middle een verbetering kunnen geven van de representatieve structuren bijvoorbeeld. 543 00:35:22.160 --> 00:35:27.480 align:middle Dus er zijn zeker oplossingsrichtingen om dit in de toekomst beter te gaan doen. 544 00:35:27.600 --> 00:35:29.800 align:middle Het geeft ook goed aan, wat Emiel ook zei... 545 00:35:29.920 --> 00:35:34.520 align:middle dat als je informatie hebt om het mee te vergelijken... 546 00:35:34.640 --> 00:35:38.040 align:middle voorkennis die je al hebt, dossiers of rapporten... 547 00:35:38.160 --> 00:35:41.520 align:middle gebruik ze ook om die vergelijking te maken. 548 00:35:41.640 --> 00:35:43.720 align:middle (STILTE) 549 00:35:43.840 --> 00:35:45.560 align:middle Een volgende vraag die gesteld was... 550 00:35:45.680 --> 00:35:50.400 align:middle is of de tool goed bruikbaar is voor mensen zonder een chemische achtergrond. 551 00:35:51.400 --> 00:35:54.200 align:middle Dat is denk ik best mogelijk. 552 00:35:54.320 --> 00:35:58.600 align:middle Het is in ieder geval zo laagdrempelig mogelijk gemaakt. 553 00:35:59.600 --> 00:36:03.240 align:middle Je hoeft geen structuren in te voeren in bepaalde systematiek. 554 00:36:03.360 --> 00:36:06.000 align:middle Er zijn ook weer verschillende manieren voor om dat te doen. 555 00:36:06.120 --> 00:36:08.000 align:middle Het kost wat meer tijd en effort. 556 00:36:08.120 --> 00:36:11.200 align:middle Met het CAS-nummer is het relatief eenvoudig. 557 00:36:11.320 --> 00:36:15.440 align:middle Zoals gezegd heb je daar ook wel wat issues mee. 558 00:36:15.560 --> 00:36:18.480 align:middle Het is niet per se altijd de beste representatie van een stof. 559 00:36:18.600 --> 00:36:21.440 align:middle Zeker niet als het mengsels zijn. 560 00:36:21.560 --> 00:36:26.240 align:middle En er kunnen metabolieten een rol spelen, verontreinigingen of minor components... 561 00:36:26.360 --> 00:36:28.640 align:middle in sommige samenstellingen... 562 00:36:28.760 --> 00:36:32.000 align:middle zeker ook als het van natuurlijke oorsprong is bijvoorbeeld. 563 00:36:32.120 --> 00:36:36.120 align:middle Dus dan wordt het alsnog toch iets ingewikkelder. 564 00:36:36.240 --> 00:36:40.520 align:middle Maar je kunt natuurlijk wel ook altijd schattingen van de tool vergelijken... 565 00:36:40.640 --> 00:36:46.440 align:middle met data die je hebt uit andere bronnen, experimenten of de praktijk. 566 00:36:46.560 --> 00:36:49.560 align:middle (STILTE) 567 00:36:49.680 --> 00:36:51.920 align:middle De volgende vraag is of je de tool in kan zetten... 568 00:36:52.040 --> 00:36:57.200 align:middle samen met andere analysetechnieken en of er kosten aan verbonden zijn. 569 00:36:57.320 --> 00:36:58.840 align:middle Nou... 570 00:36:58.960 --> 00:37:05.040 align:middle ik denk dat, net zoals met het combineren met informatie die je al hebt over stoffen... 571 00:37:05.160 --> 00:37:10.200 align:middle is het ook nuttig om de tool in te zetten in combinatie met andere methodes. 572 00:37:10.320 --> 00:37:11.760 align:middle De tool zelf is natuurlijk gratis. 573 00:37:11.880 --> 00:37:16.280 align:middle Die wordt aangeboden en is bereikbaar voor iedereen. 574 00:37:16.400 --> 00:37:22.600 align:middle Juist ook in vervolgstappen om te kijken of je meer informatie wil verzamelen... 575 00:37:22.720 --> 00:37:28.880 align:middle is de PMT-score een indicator voor dat soort noodzaak voor vervolgonderzoek. 576 00:37:29.000 --> 00:37:31.280 align:middle Bijvoorbeeld suspect screening. 577 00:37:31.400 --> 00:37:36.080 align:middle Dus juist ook om vervolgacties te identificeren. 578 00:37:36.200 --> 00:37:43.040 align:middle En daarmee dus mogelijk ook een start van een vervolgtraject inclusief analyse. 579 00:37:43.160 --> 00:37:44.840 align:middle (STILTE) 580 00:37:44.960 --> 00:37:48.760 align:middle Een andere vraag is of er een relatie is met de Omgevingswet. 581 00:37:48.880 --> 00:37:55.360 align:middle Als het goed is, wordt deze 1 januari 2024 van kracht. 582 00:37:55.480 --> 00:38:00.440 align:middle Kijken of we dan een missionair of demissionair kabinet hebben... 583 00:38:00.560 --> 00:38:05.120 align:middle die dat durft te gaan starten 1 januari. Dat is wel de intentie. 584 00:38:05.240 --> 00:38:07.760 align:middle De tool is natuurlijk geen wettelijk instrument... 585 00:38:07.880 --> 00:38:11.720 align:middle maar dat blijkt ook uit wat eerder is gezegd. 586 00:38:11.840 --> 00:38:13.280 align:middle ... 587 00:38:13.400 --> 00:38:16.480 align:middle Op dit moment zijn er ook geen wijzigingen in de Omgevingswet voorzien. 588 00:38:16.600 --> 00:38:21.080 align:middle Dus de rol van de PMT-tool is niet officieel voorzien. 589 00:38:21.200 --> 00:38:25.920 align:middle Maar zoals gezegd, kan die je natuurlijk wel helpen om stoffen te identificeren... 590 00:38:26.040 --> 00:38:29.640 align:middle waar je zorg bij hebt en waar je onderzoek aan zou willen doen. 591 00:38:29.760 --> 00:38:33.360 align:middle Er is ook een link te leggen met het impulsprogramma Chemische Stoffen... 592 00:38:33.480 --> 00:38:37.000 align:middle waar heel veel aandacht is voor ZZS en immissies van stoffen... 593 00:38:37.120 --> 00:38:41.480 align:middle beoordeling van immissies, ook in het kader van vergunningverlening. 594 00:38:41.600 --> 00:38:45.400 align:middle Dus als je daar ideeën over hebt, hoe je de PMT-tool kan inzetten... 595 00:38:45.520 --> 00:38:47.480 align:middle binnen werkzaamheden voor de Omgevingswet... 596 00:38:47.600 --> 00:38:51.600 align:middle dan zijn jullie reacties daarop ook zeker welkom. 597 00:38:51.720 --> 00:38:58.720 align:middle Daarvoor zie je onderin het e-mailadres van het ministerie over het impulsprogramma... 598 00:38:58.840 --> 00:39:02.160 align:middle waar je je suggesties kwijt kan. 599 00:39:02.280 --> 00:39:08.240 align:middle Ik zie Erik hier gebaren, dus ik vermoed dat dat bij Erik op z'n bureau gaat belanden. 600 00:39:08.360 --> 00:39:11.360 align:middle (STILTE) 601 00:39:11.480 --> 00:39:15.040 align:middle Dan is er een vraag gesteld of er een verschil... 602 00:39:15.160 --> 00:39:22.000 align:middle Wat is het verschil en nut van PMT-stoffen naast de al bestaande indeling voor ZZS? 603 00:39:22.120 --> 00:39:26.960 align:middle Emiel heeft in zijn presentatie daar al het nodige over gezegd. 604 00:39:27.080 --> 00:39:30.720 align:middle Het is natuurlijk zo dat PMT wel deels lijkt op PBT bijvoorbeeld... 605 00:39:30.840 --> 00:39:34.640 align:middle als een belangrijke ZZS-categorie. 606 00:39:34.760 --> 00:39:36.560 align:middle Maar er zijn natuurlijk ook verschillen. 607 00:39:36.680 --> 00:39:41.320 align:middle Bijvoorbeeld dat een stof die juist helemaal niet bioaccumulerend is... 608 00:39:41.440 --> 00:39:43.160 align:middle en daarmee ook niet PBT... 609 00:39:43.280 --> 00:39:49.160 align:middle mogelijk wel daardoor, als andere kant van de medaille, heel erg mobiel kan zijn. 610 00:39:49.280 --> 00:39:55.040 align:middle Dus ZZS als bredere categorie is goed om in samenhang te beschouwen. 611 00:39:55.160 --> 00:39:57.560 align:middle En die categorie stoffen groeit dus... 612 00:39:57.680 --> 00:40:02.600 align:middle en daarom is PMT een volwaardige loot aan de stam... 613 00:40:02.720 --> 00:40:06.800 align:middle van de ZZS-stoffen geworden, zoals Emiel ook al heeft gezegd... 614 00:40:06.920 --> 00:40:10.960 align:middle inclusief de consequenties voor classificatie en labeling. 615 00:40:12.560 --> 00:40:15.560 align:middle Tot voor kort waren ze vaak lastig aan te tonen... 616 00:40:15.680 --> 00:40:17.920 align:middle en werd er ook niet specifiek naar gezocht. 617 00:40:18.040 --> 00:40:24.000 align:middle Monitoringprogramma's richtten zich daar niet op, maar dat is inmiddels veranderd. 618 00:40:24.120 --> 00:40:27.960 align:middle En door de brede acceptatie, ook in wettelijk kader voor CLP en REACH... 619 00:40:28.080 --> 00:40:32.960 align:middle is er nu ook een noodzaak om deze tools veel meer te gaan gebruiken. 620 00:40:33.080 --> 00:40:36.040 align:middle Dus er wordt nu juist wel gezocht naar dit soort stoffen... 621 00:40:36.160 --> 00:40:43.240 align:middle en het drinkwater- en grondwaterbelang ervan is inmiddels evident denk ik. 622 00:40:43.360 --> 00:40:49.320 align:middle En daarom wil je natuurlijk ook proactief zijn om dit soort stoffen te reguleren. 623 00:40:49.440 --> 00:40:53.160 align:middle Met PFAS hebben we gezien wat er gebeurt als dat laat aan het licht komt... 624 00:40:53.280 --> 00:41:00.560 align:middle en is er dus alle reden om ook goed te monitoren en te screenen op PMT-stoffen. 625 00:41:00.680 --> 00:41:04.120 align:middle (STILTE) 626 00:41:04.240 --> 00:41:07.520 align:middle In het kader van de kaderrichtlijn Water is er een vraag gesteld... 627 00:41:07.640 --> 00:41:13.120 align:middle of de prioritaire stoffenlijst van invloed is op de tool. 628 00:41:13.240 --> 00:41:16.320 align:middle Als die lijst herzien wordt, wat gebeurt er dan? 629 00:41:16.440 --> 00:41:20.080 align:middle Op dit moment hebben we daar geen directe link mee. 630 00:41:20.200 --> 00:41:22.040 align:middle Tenminste niet in de zin van updates... 631 00:41:22.160 --> 00:41:25.960 align:middle maar zoals gezegd proberen we dat wel te gaan doen in de toekomst. 632 00:41:26.080 --> 00:41:30.960 align:middle We hebben nu al een flink aantal stoffen onder de knop in de PMT-tool. 633 00:41:31.080 --> 00:41:36.080 align:middle Dat zijn natuurlijk ook stoffen waar we voor een belangrijk deel zorgen voor hebben... 634 00:41:36.200 --> 00:41:39.120 align:middle of waar in ieder geval signalen voor zijn geweest dat dat nuttig is... 635 00:41:39.240 --> 00:41:41.600 align:middle om daar schattingen voor te hebben. 636 00:41:41.720 --> 00:41:46.640 align:middle En hopelijk kunnen we de tool gaan updaten... 637 00:41:46.760 --> 00:41:51.040 align:middle op een veel bredere en grondigere manier dan we tot nu toe hebben kunnen doen. 638 00:41:51.160 --> 00:41:54.400 align:middle En dan coveren we als het goed is zoveel stoffen... 639 00:41:54.520 --> 00:42:00.480 align:middle dat ook nieuwe prioritaire stoffen daar vast wel mee gedekt zijn. 640 00:42:01.200 --> 00:42:03.360 align:middle Maar dat is nog toekomstmuziek. 641 00:42:05.040 --> 00:42:11.360 align:middle Ik denk dat we toe zijn aan een afronding van onze sessie. 642 00:42:11.480 --> 00:42:14.840 align:middle Ik weet niet precies hoe laat het is, maar dat is ook niet zo erg misschien. 643 00:42:14.960 --> 00:42:18.120 align:middle Juist. We zijn nog aan de vroege kant. 644 00:42:18.240 --> 00:42:23.040 align:middle Ik denk dat we er voor nu een einde aan kunnen maken. 645 00:42:23.160 --> 00:42:27.800 align:middle Ik vind het fijn dat jullie allemaal hebben geluisterd... 646 00:42:27.920 --> 00:42:30.200 align:middle en aanwezig waren bij de webinar. 647 00:42:30.320 --> 00:42:32.000 align:middle We konden elkaar niet treffen... 648 00:42:32.120 --> 00:42:34.440 align:middle maar met zoveel mensen is dat ook niet zo eenvoudig. 649 00:42:34.560 --> 00:42:36.200 align:middle Dus dit was denk ik een prima oplossing. 650 00:42:36.320 --> 00:42:40.560 align:middle Heel erg hartelijk bedankt voor jullie belangstelling voor de webinar. 651 00:42:40.680 --> 00:42:47.160 align:middle Ik wil ook heel graag de sprekers bedanken: Emiel, Erik en Colet. 652 00:42:47.280 --> 00:42:51.680 align:middle En niet in het minst ook Julia als initiator en organisator... 653 00:42:51.800 --> 00:42:57.720 align:middle van de hele PMT-studie, de tool en de webinar zelf... 654 00:42:57.840 --> 00:43:00.560 align:middle en Iris voor de techniek hier. 655 00:43:00.680 --> 00:43:04.920 align:middle We komen terug met informatie over de opnames... 656 00:43:05.040 --> 00:43:07.480 align:middle en de 'frequently asked questions'... 657 00:43:07.600 --> 00:43:09.960 align:middle die we zullen bekijken naar aanleiding van de chat... 658 00:43:10.080 --> 00:43:16.360 align:middle en waar we op terug gaan komen met antwoorden zoveel mogelijk als we kunnen. 659 00:43:16.480 --> 00:43:18.840 align:middle Hebben jullie nog vragen, opmerkingen of feedback... 660 00:43:18.960 --> 00:43:23.200 align:middle naar aanleiding van deze webinar, dan horen we die heel graag. 661 00:43:23.320 --> 00:43:27.000 align:middle We kunnen daarmee in de toekomst onze informatievoorziening... 662 00:43:27.120 --> 00:43:31.040 align:middle en het delen van kennis via bijvoorbeeld webinars verbeteren. 663 00:43:31.160 --> 00:43:34.680 align:middle Dus als jullie de kans zien en je wil dat graag... 664 00:43:34.800 --> 00:43:40.200 align:middle vul vooral het contactformulier even in op de Risico's van stoffen-website. 665 00:43:40.320 --> 00:43:43.280 align:middle De link daarvoor staat ook in de presentatie. 666 00:43:43.400 --> 00:43:45.600 align:middle Die delen we na afloop met jullie. 667 00:43:45.720 --> 00:43:51.360 align:middle En als je nog dingen wil terugvinden, rapporten, artikelen of andere links... 668 00:43:51.480 --> 00:43:54.520 align:middle dan vind je die daar ook in terug. 669 00:43:54.640 --> 00:43:59.720 align:middle Voor nu hartelijk dank voor jullie deelname en hopelijk tot ziens een volgende keer. 670 00:43:59.840 --> 00:44:01.560 align:middle Bedankt allemaal. 671 00:44:01.680 --> 00:44:11.480 align:middle (STILTE)