Zoek stoffen
Gevaarsindeling
Werkenden kunnen tijdens hun werk in aanraking komen met gevaarlijke stoffen. Om te voorkomen dat dit tot schadelijke gezondheidseffecten leidt, zijn voor een aantal stoffen publieke (ofwel wettelijke) grenswaarden vastgesteld door het Ministerie van SZW (Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid). Voor de overige stoffen dient een werkgever zelf private (ofwel bedrijfsmatige) grenswaarden af te leiden.
De blootstelling aan gevaarlijke stoffen moet door middel van metingen of schattingen worden bepaald en worden getoetst aan de betreffende publieke of private grenswaarde volgens de meetstrategie die is vastgelegd in NEN689-2018+C1:2019 of een vergelijkbare methode.
Overschrijding normen
Indien een grenswaarde wordt overschreden, dienen maatregelen te worden genomen volgens de arbeidshygiënische strategie. Dit betekent dat in eerste instantie maatregelen aan de bron moeten worden getroffen (bijvoorbeeld eliminatie of substitutie). Als dit niet mogelijk is wordt gekeken naar technische maatregelen (bijvoorbeeld omkasting van de bron of afzuiging), daarna organisatorische maatregelen (bijvoorbeeld verminderen van de blootstellingstijd), en pas in laatste instantie persoonlijke beschermingsmiddelen (bijvoorbeeld adembescherming of handschoenen).
Er zijn wettelijke grenswaarden voor kortdurende piekblootstelling en voor blootstelling gedurende 8 uur per dag tijdens het gehele arbeidzame leven.
Lees meer over verschillende normen voor werkenden:
Grenswaarden voor individuele stoffen zijn te vinden via Zoek stoffen.
Grenswaarden voor gewasbescherming (AOEL (Acceptable Operator Exposure Level)) kunt u vinden via de achtergrondpagina.
Wetgeving
De Nederlandse wet- en regelgeving over het werken met gevaarlijke stoffen op het werk is beschreven in de Arbowet (Arbeidsomstandighedenwet). Een belangrijk kenmerk van de Arbowet is dat het een kaderwet is. Dat betekent dat er geen regels in staan over concrete risico's, maar algemene bepalingen over het arbobeleid in bedrijven. Deze zijn verder uitgewerkt in het Arbobesluit en de Arboregeling. Meer informatie kunt u vinden op het Arboportaal. Deze Nederlandse wet- en regelgeving is gebaseerd op Europese regelgeving. Voor gevaarlijke stoffen gaat het onder andere om de richtlijn chemische agentia (Richtlijn, 98/24/EC, toelichting bij Richtlijn, 98/24/EC) en de richtlijn kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische stoffen (Richtlijn 2004/37/EC, toelichting bij Richtlijn 2004/37/EC). De verplichting tot het hebben van een risico-inventarisatie en –evaluatie is beschreven in artikel 5 de Arbowet. Voor gevaarlijke stoffen is deze verplichting nader uitgewerkt in artikel 4.2 van het Arbobesluit. De volgorde van te nemen beheersmaatregelen staat in artikel 3 van de Arbowet en artikel 4.4 van het Arbobesluit, en voor kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische stoffen in artikel 4.17 en 4.18 van het Arbobesluit.
Daarnaast moet ook worden voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de REACH (Registratie, Evaluatie en Autorisatie van Chemicaliën) wetgeving. REACH is een Europese verordening voor chemische stoffen. Voor meer informatie zie Arboportaal en Handreiking REACH en Arbo.
Beroepsziekten
Een beroepsziekte is een ziekte of aandoening als gevolg van een belasting die in overwegende mate in arbeid of arbeidsomstandigheden heeft plaatsgevonden. Het is verplicht voor artsen om beroepsziekten te melden bij het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB (Nederlands Centrum voor Beroepsziekten) ). Melding kan via het formulier ‘Meld beroepsziekten’.
Omdat er ondanks alle wet- en regelgeving toch regelmatig nieuwe of opkomende risico’s worden gemeld, heeft het NCvB het online loket SIGNAAL beschikbaar gemaakt. Daar kunnen bedrijfsartsen een mogelijk nieuw arbeidsgerelateerd risico melden.
Stoffengerelateerde beroepsziekten
Ieder jaar overlijden er rond de 3000 mensen doordat ze tijdens hun werk zijn blootgesteld aan gevaarlijke stoffen. Nog meer werkenden worden er ziek door. Er is meer aandacht en kennis nodig voor deze beroepsziekten en de preventie daarvan. Dat begint bij signalering, meer aandacht voor en kennis over deze beroepsziekten. De kennis vanuit verschillende vakgebieden moet daarom bij elkaar gebracht en gedeeld worden. Het landelijk expertisecentrum stoffengerelateerde beroepsziekten (Lexces (landelijk expertisecentrum stoffengerelateerde beroepsziekten)) bundelt de kennis en expertise op het gebied van gevaarlijke stoffen en gezondheidsrisico's voor werkenden. Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) is één van de vijf partners in het Lexces.
Wilt u meer weten over de werkzaamheden van het Lexces? Bekijk dan de website.