Zoeksysteem stoffen

Zoeksysteem stoffen

Databases
Datacentrum

Databases

Het principe van de risicobeoordeling is voor alle stoffen gelijk. Er zijn echter verschillen in de gebruikte methoden voor onderdelen ervan. De gekozen methode hangt af van het gebruik van de stof of het doel waarvoor de risicobeoordeling wordt gemaakt. Veel methoden zijn ingebouwd in rekenmodellen die worden gebruikt bij de risicobeoordeling.

Hieronder staat een overzicht van methoden en modellen die in Europa gebruikt worden voor de blootstellingsschatting, effectbeoordeling en het hele proces van de risicobeoordeling van stoffen.

Modellen en methoden voor risicobeoordeling

Algemeen

  • APROBA-Plus: Een model voor de probabilistische (humane) risicobeoordeling van stoffen inclusief onzekerheidsanalyse. Het model is geschikt voor uiteenlopende blootstellingsroutes en -bronnen (voeding, (drink)water, lucht, bodem, pesticiden, consumentenproducten, etc.) en populaties (algemene bevolking, werknemers, etc.).
  • ETXDeze software berekent een (log) normale verdeling van de toxiciteitsgegevens die door de gebruiker worden ingevoerd. Het levert een een soortsgevoeligheidsverdeling (species sensitivity distribution (SSD)) op voor in het milieu levende soorten. Ecotoxicologische modellen en methodieken staan op Ecological Risk Models and Tools (US EPA)
  • OCSPP Office of Chemical Safety and Pollution Prevention (Office of Chemical Safety and Pollution Prevention ): Het Amerikaanse Office of Chemical Safety and Pollution Prevention  heeft verschillende blootstellingsbeoordelingsmethoden, databases en modellen ontwikkeld. Informatie staat op de webpagina Amerikaanse methoden.
  • QSARs: Het gebruik van kwantitatieve structuur-activiteitsrelaties in de reguliere risicobeoordeling maakt het mogelijk om gevaarseigenschappen (effecten) te voorspellen op basis van de chemische structuur van een stof. Ook kunnen met QSAR Quantitative Structure–Activity Relationship (Quantitative Structure–Activity Relationship ) modellen de fysisch-chemische stofeigenschappen (zoals oplosbaarheid in water, vluchtigheid, smelttemperatuur, etc.) geschat worden die bepalen hoe stoffen zich verspreiden in het milieu en/of in het lichaam – zie daarvoor de modellen onder ‘Schatting blootstelling’.
  • PROAST : De software is te gebruiken voor de dosis-respons modellering voor humane risicoschatting en voor het modelleren van milieuconcentraties voor ecotoxicologische risico-evaluatie. 

Industriële chemicaliën (REACH verordening (EG) 1907/2006)

  • CHESAR: CHEmical Safety Assessment and Reporting is een ondersteunend model van ECHA European Chemicals Agency (European Chemicals Agency ) voor het uitvoeren van een standaard veiligheidsbeoordeling voor verschillende (specifieke) toepassingen van een stof in het kader van REACH.
  • EUSES: European Union System for the Evaluation of Substances. EUSES is een combinatie van rekenmethoden voor de milieu-en consumentenrisicobeoordeling van industriële chemicaliën en biociden. EUSES is te gebruiken voor het bepalen van de blootstelling van het milieu en de consument aan stoffen. EUSES is geïntegreerd in het hierboven genoemde CHESAR.
  • USES: Uniform System for the Evaluation of Substances, Uniform Beoordelingssysteem Stoffen (UBS Uniform Beoordelingssysteem Stoffen (Uniform Beoordelingssysteem Stoffen )); computerprogramma voor de risicobeoordeling van industriële chemicaliën, biociden en gewasbeschermingsmiddelen waarop EUSES gebaseerd is.
  • ECETOC-TRA: Targeted Risk Assessment (gerichte risicobeoordeling) van het European Centre for Ecotoxicology and Toxicology of Chemicals. Dit is een trapsgewijs model ontwikkeld binnen REACH om de blootstelling en het risico van het gebruik van stoffen te bepalen voor consumenten, werknemer en het milieu.

Onder REACH worden verschillende modellen voor het schatten van de blootstelling aan stoffen gebruikt. Deze vindt u op deze pagina onder ‘Modellen en methoden voor schatting van blootstelling’.

Op de werkplek

  • COSHH-Essentials: Een instrument om de risico’s bij het werken met gevaarlijke stoffen op de werkplek te beheersen.
  • EMKG/BAuA Einfache Maßnahmenkonzept Gefahrstoffe / Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin (Einfache Maßnahmenkonzept Gefahrstoffe / Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin ): Einfache Maßnahmenkonzept Gefahrstoffe, ontwikkeld door de Duitse Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin. Dit model is te gebruiken om de blootstelling van werknemers te bepalen via het inademen van en huidcontact met gevaarlijke stoffen.

In voedsel

IPRA (PDF):  Integrated Probabilistic Risk Assessment is een geïntegreerde methode die uit gaat van de probabilistische beoordeling van de gezondheidsrisico's door blootstelling aan stoffen in voedsel.

In bagger en grond

RisicotoolboxBodem.nl: Webtool voor duurzaam beheer en toetsing van bodemkwaliteit. Deze applicatie werkt op basis van risico's voor mens, ecosysteem en landbouwproductie.

Gewasbeschermingsmiddelen (en biociden)

  • SWASH: De voorloper van SWASH is HAIR Harmonised environmental indicators (Harmonised environmental indicators ) (HArmonised environmental Indicators for pesticide Risk)  , een project dat geharmoniseerde milieu- en humane risicoindicatoren voor gewasbeschermingsmiddelen heeft opgeleverd, die zijn geïmplementeerd in een software pakket. SWASH (Surface WAter Scenarios Help) is voor gebruik in de FOCUS software (zie onder ‘blootstelling milieu’).
  • USES: ook vermeld bij 'Industriële chemicaliën (REACH verordening (EG Europese Gemeenschap (Europese Gemeenschap )) 1907/2006)'.

Modellen en methoden voor schatting van blootstelling

Blootstelling van mens en milieu

Hydrocarbon Block Method: Berekende milieuverspreidingsfactoren en humane inname fracties bruikbaar voor de milieurisicobeoordeling van aardolieproducten. Deze methode is ingebouwd in USES.

Blootstelling van de mens via voedsel

Blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen

Guidance on the assessment of exposure of operators, workers, residents and bystanders in risk assessment of plant protection products: Met dit model is de blootstelling te schatten voor toepassers, werkenden, omwonenden en omstanders bij het spuiten van gewasbeschermingsmiddelen in de open lucht. De EFSA Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid ) calculator is onderdeel van de risicobeoordeling bij toelating van gewasbeschermingsmiddelen en is als annex bij het Guidance document gevoegd.

Blootstelling van de mens via consumentenproducten

  • ConsExpo: Een model dat meerdere rekenmethoden en modellen omvat en gebruikt wordt voor de schatting van de blootstelling aan stoffen in consumentenproducten. Er is ook een versie voor blootstelling aan sprayproducten met nanomaterialen: ConsExpo nano.
  • DustEx: Met dit model wordt de blootstelling aan semi-vluchtige organische stoffen geschat die vrijkomen uit producten die in een kamer aanwezig zijn, zoals vloerbedekking, behang en elektrische apparaten.

Blootstelling van werknemers

  • ART: Advanced REACH Tool. Een model dat realistische schattingen van humane blootstelling door inhalatie genereert. Het model is een combinatie van klassieke modelbenaderingen met nieuwe statistische technieken.
  • ECETOC-TRA: Targeted Risk Assessment (gerichte risicobeoordeling) van het European Centre for Ecotoxicology and Toxicology of Chemals. Dit is een trapsgewijs model ontwikkeld binnen REACH om de blootstelling en het risico van het gebruik van stoffen te bepalen voor consumenten, werknemer en het milieu.
  • RiskofDerm (PDF): Een model voor het bepalen van de blootstelling via de huid van werknemers. Dit model is te gebruiken als huidrisicomanagementinstrument voor onder andere het Midden- en Klein Bedrijf.
  • Stoffenmanager: Een model om de risico's te beheersen als gevolg van berekende blootstelling aan stoffen op de werkplek. Het  is voornamelijk een hulpmiddel voor het Midden- en Klein Bedrijf.

Blootstelling milieu

  • CHARM: Chemical Hazard Assessment and Risk Management. Dit model is te gebruiken voor de berekening van milieuconcentraties van stoffen die voornamelijk gebruikt of gewonnen worden op olie- of boorplatformen.
  • FOCUS-models: FOrum for Co-ordination of pesticide fate models and their USe. Dit forum heeft de berekening van milieuconcentraties van stoffen in gewasbeschermingsmiddelen geharmoniseerd.