Luchtkwaliteitsnormen (luchtkwaliteitseisen) geven de concentraties aan waarboven nadelige gezondheidseffecten op kunnen treden. Voor enkele stoffen zijn ook effecten op het ecosysteem meegenomen.

Welke normen zijn er?

Wettelijke grenswaarden en richtwaarden

De Europese grens- en streefwaarden zijn in de Nederlandse wetgeving opgenomen als grens- en richtwaarden. Grenswaarden moeten zijn bereikt binnen een bepaalde termijn. Wanneer ze eenmaal zijn bereikt, mogen ze niet meer worden overschreden.
Richtwaarden moeten voor zover mogelijk worden bereikt binnen een bepaalde termijn.

Wettelijke drempelwaarden

Het bevoegd gezag waarschuwt de bevolking bij overschrijding van deze drempels:

• de informatiedrempel voor ozon heeft betrekking op gevoelige groepen.
• alarmdrempels voor ozon, zwaveldioxide en stikstofdioxide zijn gericht op de algemene bevolking.

Wettelijke en beleidsmatige luchtkwaliteitsnormen

Het maximaal toelaatbaar risiconiveau (MTR) is de concentratie van een stof in het milieu waarboven nadelige effecten op het milieu kunnen optreden. Het MTR Maximaal toelaatbaar risiconiveau (Maximaal toelaatbaar risiconiveau ) geldt voor langdurige (chronische) blootstelling. Vergunningverleners moeten Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) toetsen aan het MTR. Het MTR van een aantal ZZS Zeer Zorgwekkende Stoffen (Zeer Zorgwekkende Stoffen ) is opgenomen in de Activiteitenregeling. Als het MTR ontbreekt, leidt het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) op verzoek een indicatief MTR af. Deze worden beleidsmatig vastgesteld en in het zoeksysteem van deze website opgenomen.
Voor een aantal andere stoffen zijn in Nederland in het verleden beleidsmatige normen vastgesteld. Ook deze zijn te vinden in het zoeksysteem van deze website. Veel van deze normen zijn indicatieve normen.

Wettelijk kader

EU Europese unie (Europese unie) wetgeving

Europese normen voor buitenlucht zijn opgenomen in de vierde Dochterrichtlijn 2004/107/EG (metalen en PAK's polycyclische aromatische koolwaterstoffen (polycyclische aromatische koolwaterstoffen )) en in Richtlijn 2008/50/EG.

Nederlandse wetgeving

De Europese normen zijn opgenomen in de Wet milieubeheer, Titel 5.2 Luchtkwaliteitseisen, bijlage 2. In het Activiteitenbesluit staan milieuregels voor bedrijven.
Een aantal MTR's is opgenomen in de Activiteitenregeling, bijlage 13.

Normoverschrijding

Als grenswaarden (dreigen te) worden overschreden, dan moeten de verantwoordelijke overheden een luchtkwaliteitsplan maken. Daarin geven zij de maatregelen aan waarvan men verwacht dat daarmee de grenswaarden tijdig zijn te bereiken. De luchtkwaliteitsplannen van gemeenten, provincies en rijk zijn samengebracht in het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit )). Overschrijding van de wettelijke of beleidsmatig vastgestelde MTR's kan gevolgen hebben voor de vergunningverlening.

Overige luchtkwaliteitsnormen

Er zijn ook buitenluchtnormen afgeleid door de WHOvoor fijn stof, ozon, stikstofdioxide en zwaveldioxide. Dit zijn advieswaarden, zonder formele beleidsmatige of wettelijk status. Er zijn ook binnenluchtnormen afgeleid door de WHO en door het RIVM. Binnenluchtnormen hebben geen officiële status en worden daarom niet op deze website vermeld. Een uitzondering zijn de normen voor asbest en formaldehyde uit het Bouwbesluit.

Meer informatie

• RIVM - Binnenmilieu.
• Grenswaarden voor de werkende.
• Normen voor rampen en incidenten.
• Meer informatie is te vinden via het Compendium voor de leefomgeving, de rijksoverheid, Informatiepunt Leefomgeving en Kenniscentrum InfoMil.
• Achtergrond van luchtnormen in het rapport Luchtnormen geordend.