Voedseladditieven zijn stoffen die aan voedsel worden toegevoegd om bijvoorbeeld de houdbaarheid te vergroten, of de kleur of smaak te verbeteren. Voorbeelden zijn kleurstoffen, zoetstoffen en conserveermiddelen. De meeste voedseladditieven zijn van natuurlijke oorsprong of gelijk aan stoffen die van nature in de voeding voorkomen. Sommige voedseladditieven zijn uitsluitend van kunstmatige (synthetische) oorsprong.
Voedseladditieven zijn meestal stoffen die normaal niet als voedsel of als ingrediënt worden gebruikt. Ze worden toegevoegd bij het vervaardigen, verwerken, bereiden, behandelen, verpakken, vervoeren of opslaan van de levensmiddelen. Daardoor worden de additieven (of afgeleide producten ervan) een bestanddeel van die levensmiddelen.
Naast voedseladditieven kunnen ook aromastoffen (smaakstoffen) aan voedsel worden toegevoegd om de smaak te verbeteren. Enzymen kunnen worden toegevoegd tijdens de productie, verwerking, bereiding, behandeling, verpakking, het vervoer, of de opslag van voedsel. Bijvoorbeeld om de productietijd te verkorten of bepaalde stoffen in het product af te breken.
Wettelijk kader
In Verordening (EG) 1333/2008 is de risicobeoordeling en toelating van voedseladditieven vastgelegd.
Verordening (EG) 1334/2008 geldt voor de boordeling en toelating van aromastoffen (smaakstoffen).
Voedingsenzymen zijn geregeld onder Verordening (EG) 1332/2008.
Toelating nodig
Een stof mag pas worden gebruikt als additief of aromastof wanneer die toepassing is beoordeeld en toegelaten. De EFSA (Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid) verzorgt de beoordelingen. Op basis daarvan stelt de Europese Commissie maximale gebruiksniveaus van additieven in voedingsmiddelen vast. Bij voedseladditieven wordt er ook een E-nummer toegekend.
Toegelaten additieven en aromastoffen staan in bijlagen van de betreffende verordeningen. Voedingsenzymen staan nog niet in de bijlagen; de Europese Commissie werkt op dit moment aan de lijst met enzymen die worden toegelaten.
Instituten rond voedsel
Wereldwijd
De database van de FAO/WHO bevat evaluaties van voedseladditieven door deze organisatie. Deze evaluaties zijn vooral van belang voor de regelgeving op mondiaal niveau via de Codex Alimentarius van de FAO (Food and Agriculture Organization van de Verenigde Naties) en de WHO (World Health Organization).
In Europa
In 2018 is het EFSA Panel on Food Additives and Flavourings gevormd. Dit panel adviseert de Europese Commissie over risicobeoordeling en toelating van voedseladditieven en aromastoffen. Enzymen vallen onder het EFSA Panel on Food Contact Materials, Enzymes and Processing Aids.
Voorheen werd de Commissie geadviseerd door de EFSA panels ANS (Panel on Food Additives and Nutrient Sources Added to Food) en CEF. De beoordelingen van EFSA worden gerapporteerd in het tijdschrift dat EFSA uitgeeft.
Het EU Wetenschappelijk Comité voor de menselijke voeding heeft opinies en wetenschappelijke adviezen opgesteld in de periode 1974-2003. Een aantal van deze adviezen zijn nog van toepassing.
In Nederland
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit onderzoekt en bewaakt de veiligheid van voedsel en consumentenproducten, inclusief voedseladditieven.
Het Voedingscentrum informeert over veilig, gezond en bewust eten en schenkt daarbij aandacht aan voedseladditieven.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu adviseert het ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) over de toelating van voedseladditieven.
Aanvullende informatie:
E-nummers en andere informatie over voedsel en voedseladditieven