De veiligheid van ons voedsel wordt onder andere bepaald door de (ongewenste) aanwezigheid van chemische stoffen.
Chemische verontreinigingen
Sommige stoffen kunnen van nature aanwezig zijn in ons voedsel (bijvoorbeeld natuurlijke toxinen of zware metalen). Andere stoffen kunnen in het voedsel terechtkomen door milieuverontreiniging of ontstaan tijdens de bereiding van voedsel (contaminanten). Ook kunnen residuen (resten) van gewasbeschermingsmiddelen, diergeneesmiddelen, of stoffen uit voedselcontactmaterialen in voedsel terecht komen. Het is niet gewenst dat er hoeveelheden in het voedsel komen die schadelijk zijn voor de gezondheid. Om zicht op mogelijke risico's te krijgen, kan een risicobeoordeling worden gemaakt.
Toegevoegde stoffen
Sommige stoffen worden toegevoegd aan voedingsmiddelen, bijvoorbeeld voedseladditieven om een product te kleuren of te conserveren of voedingsstoffen aan verrijkte en functionele voedingsmiddelen. Er zijn ook kruidenpreparaten en voedingssupplementen met vitaminen of mineralen op de markt. Deze zijn in te nemen als aanvulling van de gewone voeding. Van al deze stoffen wordt geclaimd dat ze onze gezondheid verbeteren. Verder bestaan er ook nieuwe voedingsmiddelen.
Wetgeving
Er bestaat algemene Europese wetgeving rond voedsel, lees meer via "General food law (externe link)”.
In Nederland vallen alle eet- en drinkwaren onder de Warenwet (externe link). De Warenwet verlangt dat alle op de markt gebrachte producten veilig zijn.
Voor een deel van de stoffen in voedingsmiddelen en voor sommige voedingsmiddelen geldt specifieke, aanvullende wetgeving. De wetgeving stelt ook regels aan producenten en fabrikanten voor het mogen voeren van voedings- en gezondheidsclaims. Deze informatie vindt u via de subpagina's van dit onderwerp.
Instituten rond voedsel
Wereldwijd
De Codex Alimentarius Commission (externe link) (Codex) is een organisatie van de Verenigde Naties onder de Food and Agriculture Organization (externe link) en de World Health Organization (externe link). Er nemen 189 landen en de Europese Unie aan deel. Dit forum ontwikkelt internationale productnormen en richtlijnen voor goede productie van voedsel. Het doel is de internationale volksgezondheid te beschermen en de eerlijkheid van de handel in voedselproducten te bevorderen. De productnormen worden vastgesteld op basis van risicobeoordelingen van de FAO (Food and Agriculture Organization van de Verenigde Naties
)/WHO (World Health Organization
) wetenschappelijke comité's Joint Expert Committee on Food Additives (externe link) (JECFA (Joint Expert Committee on Food Additives of the Food and Agriculture Organization of the United Nations and World Health Organization
)) en Joint Meeting on Pesticide Residues (externe link)(JMPR (Joint Meeting on Pesticides Residues
)).
Codex productnormen zijn pas bindend als zij in nationale of regionale (zoals Europese) wetgeving worden overgenomen. De WTO (World Trade Organisation
) hanteert de Codex productnormen echter bij handelsconflicten en deze zijn daarbij rechtstreeks bindend.
Europese instituten
- In Europa valt voedselveiligheid onder het Directoraat Generaal Gezondheid en Voedselveiligheid (externe link) (DG (Directorate-General ) SANTE) van de Europese Commissie (externe link).
- De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (externe link) (EFSA (Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid )) adviseert de Europese Commissie over voedselveiligheid.
Nederlandse instituten
- Het ministerie van LVVN (externe link) onderhoudt een Nederlandse Codex website (externe link) voor de Nederlandse inbreng in de Codex Alimentarius.
- De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (externe link) (NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit )) onderzoekt en bewaakt de veiligheid van voedsel en consumentenproducten.
- Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) werkt aan beleidsadvisering en risicobeoordeling van stoffen in voedsel (externe link) voor onder andere de EFSA, JECFA, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de NVWA.
- Het WFSR (externe link) (Wageningen Food Safety Research) is gespecialiseerd in het meten van stoffen in voedsel.
- De Food-info site (externe link) geeft informatie over voedsel (productie, ingrediënten en veiligheid).
- Het Voedingscentrum (externe link) informeert over veilig, gezond en bewust eten.