Ons drinkwater moet schoon en veilig zijn. Voor drinkwater zijn wettelijk kwaliteitseisen vastgelegd. Om daaraan te kunnen voldoen, moeten drinkwaterbedrijven grondwater en oppervlaktewater zuiveren. Daarnaast moeten ze goedgekeurde materialen gebruiken bij bereiding, transport en levering van drinkwater.
Welke normen zijn er?
Kwaliteitseisen drinkwater
Voor drinkwater zijn wettelijk kwaliteitseisen vastgelegd voor circa 30 chemische stoffen en stofgroepen. Daarnaast zijn er indicatoren voor geur en smaak. Ook gelden signaleringsparameters voor het opsporen van mogelijke verontreinigingen. De drinkwaterbedrijven zijn verantwoordelijk voor de levering van drinkwater dat daaraan voldoet.
Drinkwaterrichtwaarden
Drinkwaterrichtwaarden zijn gezondheidskundig onderbouwde veilige risicogrenzen voor individuele stoffen. Er zijn gedegen (bij voldoende gegevens) en indicatieve (bij beperkte gegevens) richtwaarden.
Er zijn verschillende situaties waarin het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) een drinkwaterrichtwaarde voor een stof afleidt. Meestal is dat in opdracht van het ministerie van IenW (Infrastructuur en Waterstaat
) of de ILT (Inspectie Leefomgeving en Transport
).
- voor nieuwe stoffen die de signaleringsparameter van 1 µg/l (microgram per liter ) uit de drinkwaterregeling overschrijden in het inname water,
- voor nieuwe, opkomende stoffen die structureel (gedurende 3 jaar) de signaleringswaarde van 0,1 µg/l overschrijden in innamewater (lees meer via Water voor drinkwaterbereiding),
- voor nieuwe stoffen die boven de signaleringsparameter 1 µg/l worden aangetroffen in drinkwater.
Deze drinkwaterrichtwaarden kunnen ook een rol spelen bij het verlenen van lozingsvergunningen
(zie “Handreiking beoordeling lozingen ter bescherming van drinkwaterbronnen”).
Wanneer een drinkwaterrichtwaarde de procedure normstelling heeft doorlopen en is vastgesteld door de Stuurgroep Normstelling, is sprake van een zogenaamde beleidsmatige norm. Zie verder de "Procedure vaststelling normen". Voor uitleg over de verschillende typen normen zie de pagina Milieu.
Rol van de overheid
De overheid stelt vast hoeveel stoffen en organismen (zoals bacteriën) in welke hoeveelheden maximaal mogen voorkomen in:
- het geproduceerde, geleverde drinkwater,
- het innamewater van de drinkwaterbedrijven,
- het grondwater en oppervlaktewater dat wordt gebruikt voor de drinkwaterbereiding.
Lees meer over de kwaliteitseisen voor water waar drinkwater uit wordt bereid via Water voor drinkwaterbereiding.
Lees meer via het RIVM, het kenniscentrum voor de overheid voor de drinkwatervoorziening, zie “RIVM - Drinkwater”.
Materialen in contact met drinkwater
Drinkwater- en installatiebedrijven mogen alleen goedgekeurde materialen, zoals leidingen en kranen, gebruiken bij de drinkwatervoorziening. Zij moeten deze materialen op de juiste manier toepassen, zodat het drinkwater niet vervuild raakt. Lees meer over de gestelde eisen via “RIVM - Materialen en chemicaliën in contact met drinkwater”.
Wettelijk kader
Europese Drinkwaterrichtlijn
De Europese kwaliteitseisen voor drinkwater staan beschreven in de in 2020 herziene Europese Drinkwaterrichtlijn (EU) 2020/2184.
Nederlandse wetgeving
De kwaliteitseisen voor drinkwater uit de Europese Drinkwaterrichtlijn zijn in Nederland geïmplementeerd in de Nederlandse drinkwaterwet en -regelgeving. Wijzigingen uit de laatste Drinkwaterrichtlijn van 2020 worden geïmplementeerd in het Drinkwaterbesluit, de Drinkwaterregeling en onderliggende handreikingen of notities. Dit proces neemt meerdere jaren in beslag.
Voor de productie en distributie van drinkwater, en de kwaliteitscontrole ervan zijn eisen vastgelegd in de Drinkwaterwet, het Drinkwaterbesluit en de Drinkwaterregeling.
Drinkwaterbedrijven en installateurs (van drinkwaterinstallaties) moeten ook voldoen aan het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en de Regeling materialen en chemicaliën drink- en warm tapwatervoorziening. In deze Regeling is de toelatingsprocedure vastgelegd voor materialen die met drinkwater in contact mogen komen. In Bijlage B daarvan staan de positieve lijsten van de toegelaten materialen.
Controle op drinkwaterkwaliteit
Drinkwaterbedrijven moeten controleren of de kwaliteit van het geleverde drinkwater voldoet aan de kwaliteitsnormen uit het Drinkwaterbesluit. Zij rapporteren hierover aan de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).
Overschrijding van de normen
Bij een overschrijding van de (wettelijke) kwaliteitseisen voor drinkwater is het drinkwaterbedrijf verplicht dit te melden bij de inspectie (ILT) en de levering van drinkwater te stoppen. Het drinkwaterbedrijf moet onderzoek doen naar de mogelijke risico’s voor de gezondheid bij de consumptie van drinkwater. Ook moet het drinkwaterbedrijf consumenten informeren en adviseren over maatregelen die zij kunnen nemen om nadelige gevolgen voor de gezondheid te voorkomen. Het drinkwaterbedrijf neemt ondertussen herstelmaatregelen zodat het drinkwater weer voldoet aan de kwaliteitseisen.