Zoek stoffen
Gevaarsindeling
Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) vormen een aparte groep van gevaarlijke stoffen. Op grond van specifieke criteria is te bepalen of een gevaarlijk stof wordt beschouwd als zeer zorgwekkend.
Via “Zoek Stoffen” kunt u voor individuele stoffen nagaan of deze als ZZS (Zeer Zorgwekkende Stoffen ) zijn aangemerkt. Via “Bekijk ZZS-lijst” kunt u direct de totale ZZS-lijst opvragen, evenals een verkorte lijst en lijsten voor groepen van stoffen.
Criteria
De identificatie van ZZS volgt uit criteria voor Substances of Very High Concern (SVHC) die zijn vastgelegd in artikel 57 van de REACH Verordening (EG) 1907/2006(). Stoffen met een of meer van de volgende eigenschappen voldoen aan deze criteria:
- kankerverwekkend (C (carcinogeen ))
- mutageen (M (mutageen ))
- giftig voor de voortplanting (R (reproductie toxisch ))
- persistent, bioaccumulerend en giftig (PBT (Persistent, Bioaccumulerend én Toxisch ))
- zeer persistent en zeer bioaccumulerend (vPvB (zeer Persistent en zeer Bioaccumulerend ))
- soortgelijke zorg (zoals hormoonverstorende stoffen)
Lees meer over de criteria in het document Criteria voor ZZS(PDF).
Identificatie
ZZS zijn in ieder geval te identificeren op basis van de volgende Europese wetgeving en verdragen zoals vastgelegd in het Besluit Activiteiten Leefomgeving (Bal):
- stoffen in de CLP Verordening (EG) 1272/2008 geclassificeerd als C, M, of R categorie 1A of 1B
- stoffen op de kandidatenlijst voor REACH Bijlage XIV, ook wel de SVHC (Substances of Very High Concern )-lijst genoemd (bijvoorbeeld PBT/vPvB stoffen)
- stoffen waarvoor volgens REACH bijlage XVII een restrictie geldt vanwege ZZS eigenschappen
- gelijkwaardige zorgstoffen in de POP Verordening (EU) 2019/1021
- prioritair gevaarlijke stoffen in de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG
- stoffen op de OSPAR lijst voor prioritaire actie
Verschillen tussen Gevaarlijke stoffen, ZZS en (REACH (Registratie, Evaluatie en Autorisatie van Chemicaliën )) SVHC
ZZS maken onderdeel uit van de groep gevaarlijke stoffen, die bijvoorbeeld ook brandbaar, explosief of giftig kunnen zijn. Alle SVHC vallen onder het ZZS-beleid. Alle stoffen die voldoen aan de criteria van REACH artikel 57 zijn aangemerkt als ZZS (maar hoeven niet op de SVHC lijst te staan). De ZZS-lijst is dus groter dan SVHC-lijst. Bijvoorbeeld stoffen die onder de CLP (Classification, Labelling and Packaging ) Verordening zijn geclassificeerd als C, M, of R categorie 1A of 1B worden als ZZS bestempeld, terwijl deze stoffen niet allemaal op de SVHC-lijst staan.
Meer informatie is te vinden op de website chemischestoffengoedgeregeld van de REACH en CLP Helpdesk.
Samenstelling ZZS-lijst
Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) heeft als hulpmiddel een ZZS-lijst samengesteld. Deze lijst is gebaseerd op de onder "Identificatie" genoemde wetten en verdragen. De lijst is aangevuld met:
- stoffen die onder de NeR (Nederlandse emissierichtlijn lucht ) als MVP (Stoffen waarvoor de minimalisatieverplichting geldt ) of ERS (Extreem risicovolle stoffen ) stof waren ingedeeld.
- stoffen die voordat REACH van kracht werd al als PBT/vPvB (Persistent, bioaccumulerend en toxisch of zeer persistent of zeer bioaccumulerend ) waren geïdentificeerd.
- stoffen die in het zoeksysteem van deze website aanwezig zijn en die onder een stofgroep op de ZZS-lijst vallen.
Naar aanleiding van adviesvragen kan blijken dat een stof al als ZZS is geïdentificeerd. Bijvoorbeeld in een ander EU (Europese unie)-kader zoals de toelating voor biociden. Deze stoffen worden ook op de ZZS-lijst geplaatst.
De ZZS-lijst vindt u in het zoeksysteem van deze website. Op de lijst staat waarom een stof als ZZS is ingedeeld. In een voetnoot vindt u de aanvullende bronnen. Op de ZZS-lijst staan ook de stofklassen voor luchtemissies en de emissiegrenswaarde uit bijlage III van het Bal.
Ook stoffen die bedrijven via CLP-zelfclassificatie als C, M of R categorie 1A of 1B indelen, zijn ZZS. Deze stoffen staan niet op de ZZS-lijst, omdat CLP-zelfclassificatie niet formeel wordt vastgesteld.
Onderhoud ZZS-lijst
De ZZS-lijst wordt minimaal twee keer per jaar bijgewerkt op grond van wijzigingen in bovenstaande wetgeving en verdragen. Het kan dus zijn dat een stof als ZZS is aangemerkt, maar nog niet op de ZZS-lijst staat. Dergelijke stoffen moeten al wel als ZZS meegenomen worden in de vergunningverlening.
Voor nieuw toegevoegde stoffen zijn nog geen stofklasse en emissiegrenswaarde beschikbaar. Voor deze stoffen wordt een indeling voorgesteld die later kan worden overgenomen in het Bal (Besluit Activiteiten Leefomgeving ).
Hoe weet ik of ik met ZZS te maken heb?
Daarvoor kunt u het zoeksysteem van deze website gebruiken of de "Gids voor ZZS en pZZS identificatie". Daarnaast kunt u (sector)specifieke informatie gebruiken, bijvoorbeeld:
- informatie van een brancheorganisatie
- bij IPPC (Integrated Pollution Prevention and Control )-bedrijven: de BREF (BBT (Beste beschikbare technieken) - referentiedocument ) voor uw bedrijfstak
- emissies van vergelijkbare bedrijven: emissieregistratie.nl
- een arbocatalogus
- De "Handreiking voor het MKB(PDF)", een hulpmiddel bij het vervangen van ZZS door minder gevaarlijke stoffen.
- Bij het verwerken van reststromen die bijdragen aan een circulaire economie. Hiervoor is de "Werkwijzer reststromen(PDF)" opgesteld waar ook ZZS een onderdeel van vormt
- In geval van twijfel kan een vergunningverlener advies vragen aan het RIVM.
Meer informatie
- Europese wetgeving: Verordening gewasbeschermingsmiddelen (EG) 1107/2009
- Nederlandse wetgeving: Besluit Activiteiten Leefomgeving
- Rapport met overzicht websites op het snijvlak van ZZS met circulaire economie en duurzaamheid(PDF)
- REACH en CLP helpdesk (Chemische stoffen goed geregeld)