Stoffen kunnen gekenmerkt zijn als Persistent (niet of nauwelijks afbreekbaar in het milieu), én Bioaccumulerend (ophoping van de stof in organismen) én Toxisch (giftig) voor mens of ecosysteem. Stoffen kunnen ook aangemerkt zijn als zeer Persistent én zeer Bioaccumulerend (very Persistent very Bioaccumulative). Het doel is deze stoffen te weren uit het milieu, of de concentraties in het milieu zo laag mogelijk te houden.

PBT Persistent, Bioaccumulerend én Toxisch (Persistent, Bioaccumulerend én Toxisch) en vPvB zeer Persistent en zeer Bioaccumulerend (zeer Persistent en zeer Bioaccumulerend) stoffen kunnen accumuleren in het milieu. De gevolgen daarvan zijn op lange termijn onvoorspelbaar en onomkeerbaar. Ook verafgelegen gebieden zoals het mariene milieu kunnen hierdoor langdurig aan dit soort stoffen blootgesteld worden. Overheden kunnen deze stoffen verbieden of strikte voorwaarden stellen aan productie, handel en gebruik.

Wettelijk kader

In Bijlage XIII van de REACH Verordening (EG) 1907/2006 zijn de criteria voor de indeling als PBT/vPvB vastgelegd. In principe moeten alle stoffen bij meer dan 10 ton productie of import per jaar een PBT/vPvB beoordeling krijgen.
In de POP Verordening (EU) 2019/1021 zijn de PBT/vPvB stoffen opgenomen met de overeengekomen voorwaarden, zoals verbod of beperking van productie, handel en gebruik.
Ook in regelgeving over specifieke productgroepen zoals biociden, gewasbeschermingsmiddelen, geneesmiddelen en diergeneesmiddelen is een PBT/vPvB beoordeling opgenomen.

Internationale verdragen

Een soortgelijke beoordeling met vergelijkbare criteria gebeurt ook in andere internationale fora, zoals:

  • de Stockholm Conventie van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP United Nations Environment Programme (United Nations Environment Programme)) om de gezondheid en het milieu te beschermen tegen persistentie organische vervuilingen (POP's Persistente organische verontreinigende stoffen (Persistente organische verontreinigende stoffen))
  • het POP protocol van de Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties (UNECE Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties (Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties))
  • de OSPAR Conventie.

Lees meer over het Verdrag van Stockholm.
Lees meer over de OSPAR stoffenlijst.

Maatregelen

Als een stof onder de REACH Registratie, Evaluatie en Autorisatie van Chemicaliën (Registratie, Evaluatie en Autorisatie van Chemicaliën) Verordening als PBT/vPvB gekenmerkt wordt, moeten bedrijven afdoende maatregelen nemen. Daarnaast kunnen de Europese overheden stoffen verbieden, of onder een streng autorisatie regime plaatsen, of restricties (beperkingen) voor het gebruik van een stof opleggen. Deze processen lopen via het European Chemicals Agency (ECHA European Chemicals Agency (European Chemicals Agency)). Lees meer over REACH autorisatie en restrictie.

Proces PBT beoordeling

De REACH criteria zijn toegelicht in de "Guidance on information requirements and chemical safety assessment, Chapter R.11".

Screening

Vaak zijn niet alle gegevens voor die beoordeling aanwezig. Daarom zijn er ook screeningscriteria vastgesteld, waarmee een initiële toetsing mogelijk is. Voldoet een stof niet aan de screeningscriteria, dan is de stof zeer waarschijnlijk geen PBT of vPvB.

Informatie die niet direct te toetsen is aan de criteria

Binnen REACH bestaat de verplichting om in een PBT/vPvB beoordeling alle beschikbare informatie mee te nemen. Niet alle informatie is direct te vergelijken met de numerieke criteria. Maar het kan zijn dat dit soort informatie laat zien dat de stof een zorg voor PBT met zich meebrengt. Een voorbeeld hiervan zijn de perfluorverbindingen die op grond van hun lange halfwaardetijden in de mens als bioaccumulatief beoordeeld zijn.

Nadere beoordeling

Voldoet de stof wel aan de screeningscriteria, dan kan nader onderzoek nodig zijn om na te gaan of de stof werkelijk PBT of vPvB is.
De volledige PBT beoordeling bestaat uit twee stappen:

  1. identificatie van PBT stoffen
  2. evaluatie van de bronnen en belangrijkste emissieroutes naar het milieu.

Zo zijn de meest geschikte en effectieve maatregelen te nemen om de emissies van PBT stoffen naar het milieu te reduceren.